Legenden rond Mariabeelden
Een prachtig, gekroond Mariabeeld, bijgenaamd Maria van Hoorn, werd bij toeval in 2007 aangetroffen op een veiling te New York. Het kon voor de stad van haar oorsprong worden aangekocht, waarna het in een plechtige processie vanuit de Noorder kerk naar het Westfries Museum werd overgebracht.
Het stiltecentrum in de rooms-katholieke Sint Cyriacus- of Koepelkerk aan het Grote Noord in Hoorn met een beeld van Maria als Piëta en aan de wand een muurschildering van Willem Schermer met episodes uit Het mirakel van de Noorderkerk. (Foto TM)
West-Friesland telt nog drie middeleeuwse Mariabeelden. Alle bevinden zich in Hoorn en dateren uit de 15de eeuw, een tijd van grote devotie tot Maria en haar Zoon. Vaak zijn Mariabeelden in verband gebracht met de stichting van een kerkgebouw. Het ene verhaal is mogelijk nog wonderlijker dan het andere.
Het 15de-eeuwse eikenhouten beeld van Maria met kind, dat oorspronkelijk afkomstig is uit de Noorderkerk, kon in 2007 worden aangekocht op een veiling van Sotheby's in New York. Het staat nu tentoongesteld in het Westfries Museum. (WFM)
Legenden
Er zijn twee legenden aan Maria van Hoorn, oftewel ‘Het Mirakel van de Noorderkerk’, verbonden die beide te maken hebben met de stichting van deze Noorderkerk. In 1426 zou Maria zijn verschenen aan molenaar Claes en zijn vrouw met de opdracht hun huis in te richten als een kerkje. Hij voelde daar niets voor en werd prompt met de pest gestraft. Zijn weduwe koos de verstandigste weg. Zo ontstond de (Noorder)kerk. Volgens een ander stichtingsverhaal herkende dezelfde Claes het Mariabeeld dat door een schipper naar Friesland moest worden overgebracht. Maar de schipper slaagde er niet in het beeld de haven van Hoorn uit te krijgen. Daarop werd besloten een kerk te bouwen.
Piëta van Hoorn
Een tweede Mariabeeld dat Hoorn rijk is, staat in de Mariakapel, het Stiltecentrum achter in de rooms-katholieke Sint Cyriacus en Franciscuskerk, de koepelkerk aan het Grote Noord. Het stelt Maria voor met op haar schoot de gestorven Jezus. Maria dus als Piëta. Ook dit beeld is 15de-eeuws en overleefde, net als de vorige Maria, op wonderlijke wijze de Beeldenstorm van 1566.
Het beeld zou, zoals van veel Mariabeelden werd gezegd, genezende kracht hebben. Na veel omzwervingen kreeg het in 1939 zijn definitieve plek in de kapel. Daar pronkt het, omgeven door fraaie muurschilderingen van de hand van Willem Schermer, die episodes weergeven van het mirakel van de Noorderkerk.
Een enkel woord nog over het Mariabeeld dat zich voor de Reformatie bevond in een kapelletje op De Keins en dat momenteel onderdeel is van de collectie van het Westfries museum in Hoorn. Ontroerend is het dat zelfs in onze tijd van secularisatie en ontkerkelijking de populariteit van Maria op De Keins zo groot is.
Maria van Wervershoof
Nog een middeleeuws verhaal speelt zich af bij Wervershoof. Daar zou rond 1500 een klein maar mooi Mariabeeldje zijn vereerd dat door een visser uit Het Spang was opgehaald. Toen in 1572 de troepen van Sonoy in het dorp kwamen, werd het met andere beelden in het vuur geworpen. Maar het Mariabeeld sprong tweemaal op wondere wijze uit de vlammen totdat een zekere Jan Dirksz het beeld met een riek in het vuur drukte, zodat het toch verbrandde.
Jan werd kort daarna ziek en is nooit meer beter geworden. In de SintWerenfriduskerk van Wervershoof is dit ‘wonder’ jarenlang uitgebeeld geweest in een van de gebrandschilderde ramen boven het hoogaltaar. Maar tijdens de hardhandige modernisering van de kerk in 1967 is het raam, evenals een groot deel van de inventaris, gesneuveld. Een nieuw drieluik in de pastorie vertelt nog van deze opmerkelijke geschiedenis.
