Bregtje Buishand
Wat kroôs in sloôt,
De lucht mooi blauw
'n wolkie hier en deer.
De koeie graze in 't land,
't is 'n dag mooie weer.
Dat ken ok aars.
As 't water klapt
met bakke uit de lucht
en wind raast over 't land.
Den skuile koeie bai mekaar,
De konte in de wind
En de koppen nei ien kant.
(Foto Netty Zander)
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Tekst en foto's: Netty Zander
‘Van een leeg champignondoosje tot zeewaardig schip,’ zo vertelt Edwin ter Velde van Clean2Anywhere bezield over zijn project.
Het is juni 2019 als Edwin neerstrijkt op een stuk braakliggend terrein aan de Schelphoek in Hoorn.
Hij en zijn vrouw Liesbeth zijn dan net een half jaar terug van een missie op Antarctica waar ze een tocht maakten met een zelfgemaakte terreinwagen van afvalplastic die op zonne-energie reed, dus zonder fossiele brandstof. Samen heeft het stel als doel: nooit meer iets weggooien.
Ze waren enthousiast geworden, ze wilden meer.
Scheepswerf off grid
Ze streken neer op de Schelphoek in Hoorn, net voor de Westfriese Omringdijk.
Op een landtong aan de buitenkant van de dijk leven hij en zijn vrouw hun droom van verleden en heden.
Op de scheepswerf wordt volledig off-grid gewerkt. Er is geen aansluiting op gas, water en licht. Er wordt gewerkt met duurzame energie uit gerecyclede accu's. Op het dak van het informatiecentrum staan zonnepanelen in een gesloten systeem.
‘Als ik veel zonne-energie heb, tank ik het voertuig vol. Bij te weinig energie gebruik die energie uit de opgeladen accu's voor de werf.
‘Het is ontstaan uit onze missie, en onze missie is heel simpel’, vertelt Edwin. ‘Iedereen laten ontdekken dat weggooien zonde is. Als je niet meer wil weggooien, ga je erover nadenken en wordt je creativiteit geprikkeld. Innovaties in deze tijd zijn geen mogelijkheid, maar een vereiste.’
Zeilend Fluitschip geschilderd door Claes Jansz Rietschoof.
Hoorn, stad van de (nieuwe) Gouden Eeuw
Waar anderen niet weten hoe hiermee verder te gaan, zijn de Ter Veldes met hun Clean2Anywhere en mensen van WerkSaam enthousiast aan het pionieren op het gebied van hergebruik. Ook scholen doen graag mee door plastic in te zamelen.
Dit resulteerde in het maken van twee zeewaardige werkboten van afvalplastic: de ‘Lankhorst’ en de ‘Schelphoek’.
Dit soort werkboten die in de VOC-tijd gebruikt werden om vanaf de grote VOC-schepen de kust te bereiken.
Het volgende project is een verkleind Fluitschip. Het uiteindelijke doel is een Fluitschip te bouwen ter grootte van een Fluitschip zoals door de uit Hoorn afkomstige Liorne is ontworpen dan wel verbeterd.
Op de wapperende vlag van de werf staat ‘Hoorn, stad van de Gouden Eeuw’.
Een hedendaagse nieuwe Gouden eeuw van Hoorn door middel van recycling. Het doel is dat over achtenhalf jaar het Fluitschip vaart.
Palen uit de Westfriese Omringdijk
Toen ik op de scheepswerf aankwam zag ik palen die meteen m'n aandacht hadden. Zijn het palen uit de paalwering die de dijk beschermden vóórdat de paalworm in 1730 zijn verwoestende werk verrichtte, vroeg ik me af?
‘Inderdaad’, vertelde Edwin ter Velde. ‘Ze werden me aangeboden.’ Ze komen uit de dijk nabij de Galgenbocht in Hoorn. Daar wordt een stadsstrand ontwikkeld door HHNK ter versterking van de dijk.
Te Velde kon de palen goed gebruiken, ook recycling dus. Hij gebruikte ze voor zijn loods op het terrein en voor houten wanden voor een ander gebouw.
Geïnspireerd en dankbaar voor zulke mensen die ‘omdenken’ ga ik huiswaarts.
Hoop op de toekomst. Ik hou het in de gaten.
Zie ook Verhaal van de maand juli en Chantal Bos - Clean 2 Anywhere.
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Ik loup 'n mooie route en voel m'n oigen roik,
want overal ben' beissies en blommetjes te koik.
Maar soms is 'r gemedder: 't gras dat is wat houg
en ok, omdat 't vroeg is, van onder nag niet droug.
D'r wazze lang gien mense, ik ben de eerste weer
en mai dat is de groeimaand, ik zien gien padje meer.
Gemartel deur de spriete, de Omringdoik in 't zicht,
zô maak ik in m'n oigen dut Westfriese gedicht.
En wul je ok nag wete, weerneven ik nou sjouw?
Dat is 'n prachtig watertje: 't hiet de Kromme Gouw!
Dita de Haan-van Rooij, Schagen
mei 2018
(Foto Dita de Haan-van Rooij)
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Tekening anno 1921 van de Overtoom de Zeswielen uit de collectie van het Noord-Hollands Archief.
De naam als zowel de kade als buurtschap de Zeswielen is te danken aan de zes raderen of wielen van de drie overtomen die naast de sluis lagen in de Rekerdijk. De schutsluis bracht de schepen van het ene waterpeil naar het andere. De overtomen of wel de overhalen takelden de kleinere scheepjes van de boeren en tuinders uit de Langedijk en omgeving over de dijk. In 1757 werden de drie overtomen wegens bezuinigingen vervangen door een enkele grotere overtoom.
Door het Westfriese kanalenplan, waaronder de aanleg van het kanaal Omval-Kolhorn, verdween de Zeswielensluis. Daarmee verloren ook de strijkmolens langs de Molenkade in 1940 hun functie.
Bron: Informatiebord.
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Netty Zander
Allien loop ik,
lamlendig in 't ochendlicht
Alliendig deur de polder
Allien op de Westfriese Omringdijk
Ik ben onthikt.
Wat is 'r an de gang?
'n Zwarte skaduw vliegt over de toid
ik ben zommaar bang.
Niks ken gien meer
Ofstand houe
Onrust, ik raak m'n oigen kwoit
Ongroipbaar virus.
'n Koudte waait deur de polder.
Ik leun teugen de voet van de omringdoik
ik leg an z'n voet in 't gras
dat geeft rust.
Hier vind ik m'n oigen t'rug.
Maar, De coronaregels worre anskerpt
't Licht is uit.
Den… er is 'n vaccin
de eerste wordt prikt
Ik lubber op, skiet vol
Nag effies volhoue.
'r Gloort licht.
Lope, fietse en lope.
't Ienegst wat nag mag.
Lope, fietse, lope, de hêle dag.
Voor moin gien bos, gien strand
Wel deur 't waaie Westfriese land
Westfriesland dreigt me.
Nag effies volhoue maar,
Mee buige net as 't wuivende, riet
Ik hou moed
't komt allegaar weer goed.
En den,… den leite we 't licht weer leve.
'Onder an doik bai de Keinsmerwiel. (Foto Netty Zander)
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Martha Bakker-Groot, Andijk
Onderan de Omringdoik stinge twei huisies. In 't iende weunde Trointje, een meukel woifie van teugen de tachtig. Ze had woinig meer om hande, dat alle dage zat ze pree-an voor de glaze. 't Spionnetje goed ofricht. Trointje hield van glure bai de bure.
In 't are huisie weunde Alie. Die was ok al gien meer zô jong. Heur die Piet was 'n jaar of wat leden hemele gaan, dat ze was al een toid alliendig. Ze had een skoftig grôte wurft en had puur zô'n keg an al dat tuinwerk. Zôdoend was ze altoid sluuf bleven.
Trointje vond 't best spannend om Alie te beglouwen. Al kwam d'r manvolk an de deur, most Trointje persies wete wie of 't was en ok vezelf wat of ie deer most. Trointje wou Alie wel weer an de man hewwe. Dat zou niet alliendig mooi weze voor Alie.Van zô'n nuwe buman kon ze zelf ok perfoit hewwe. Piet had 'r ok altoid pittig holpen.
Trointje had d'r oigen nag maar net installeerd, of d'r sting een manje voor Alie's deur.
Hai mocht gloik binnenkomme. 't Was wel een jonkie, miende Trointje. Ouwerder as veertig was ie niet. Gosternokkies! Wat haalde Alie nou toch an!
Trointje was stik-nuwskierig, vezelf. Ze zat te frikbillen op d'r stoel. Hai was nou al een uur in huis. Nei, wacht, nou kwamme ze weer opperdan. Ze stinge dicht bai mekaar.
Zou 't een nuwe vlam weze? Inienen skôte ze de bossies in. Nou liepe ze weer op de tuin.
En ja, 'oor, deer vlouge ze weer onder de boume. 't Most bai 't kantje om beure zeker.
Trointje docht an de toid toe ze zelf nag jong was. Al had ze een vraaier den bedaarde ze ok altoid in de bossies. Ze kon alle vraaierspadjes. En ze wist ok van de hoed en de rand.
An 't end van de dag kwam Alie langs.
‘Ik hew een nuwtje!’ Trointje sting geloik op skerp. Nou zel je 't hewwe, docht ze.
‘Ik kom effies zegge dat moin huis te koup komt. Vemiddeg benne d'r foto's maakt.
Eerst in binnen. In buiten gaat dat heêl kuuks. 't Manje had 'n droôn, een soort vliegtuigie voor de luchtfoto's. Wai mochte d'r niet op. Alliendig 't huis en de tuin.
Nôh, ik voelde m'n oigen net weer een kloin moidje.
Bai alle foto's dede dat manje en ik skuilhonkiese!’
Kolhorn met z'n overtuinen. (Foto Netty Zander)
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Kijk nou, de verrassing is nog groter:
Van de 17 genomineerde wandelroutes is het boekje nu doorgedrongen tot de vijf finalisten.
Het is een initiatief van Wandelnetwerk en Recreatieschap Westfriesland. Namens het Westfries Genootschap mocht ik er aan bijdragen.
Bijna onvoorstelbaar: de Westfriese Omringdijk dateert van ongeveer 1250. Eeuwenlang hebben de Westfriezen gewerkt aan de dijk die hen beschermt tegen het water. Tegen de stormen uit het noordwesten en de dreiging van wat toen de Zuiderzee was. Ze hebben klei gebruikt om de dijk op te bouwen, zeewier om haar te versterken. Sluizen en molens gebouwd om het land droog te krijgen en het te veranderen van een moerassig veengebied in bruikbare gronden. En ook onvoorstelbaar: dat alles met handkracht.
Het werk aan de dijk is immens. De wandelroute meandert hier en daar om de dijk. Soms lopen we boven op de dijk, maar soms ook er naast en slingeren we door de polders en natuurgebieden die aan de dijk grenzen. We lopen ook over de buitendijkse vooroevers die oorspronkelijk bedoeld waren om de kracht van het water in toom te houden. De Omringdijk is terecht een provinciaal monument sinds 1983.
De route voert van Hoorn langs de Beemster naar Alkmaar en vervolgens langs het Noordhollands kanaal. U loopt over en langs een hoge smalle dijk naar Schagen. Onderweg ziet u de restanten van dijkdoorbraken in de vroege middeleeuwen - de littekens in het landschap. Via kasteel Radboud in Medemblik loopt u naar Enkhuizen, een van de prachtige, authentieke Zuiderzeesteden. Net als in Hoorn vormen monumentale koopmanshuizen, kerken en pakhuizen een tastbare herinnering aan de VOC-tijd.
Aan de Westfriese Omringdijk grenzen aan de IJsselmeerkust enkele prachtige natuurgebieden op de grens van land en water. Nieuwe natuur die bedoeld is een hedendaagse invulling te geven aan een eeuwenoud cultuurlandschap.
De uitslag wordt bekend gemaakt op de Fiets en Wandelbeurs Vlaanderen in Gent op 1 mei. Spannend.
Zie: Wandelnet
Tekst en foto: Netty Zander
Bron: het Wandelboekje
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Bregtje Buishand
Eeuwe lang het 't er zeten
Gas in de Westfriese klai
Tot 'r ientje in de Biemster
Tot d' ontdekkking kwam en zai:
‘Nei dat gas kenne we bore,
Slaan 't op in 'n groôt vat.
't Water. Dat is niet van nôde, Dat doene we ampart.’
Inienen gong toen hil Westfriesland
Mee met de mederne toid.
Met dat gas voor licht en kouke,
Was alleman verlegen bloid.
(Foto Netty Zander)
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
