Vernielingen, plunderingen en branden
Vlakbij de voormalige zeedijk verheft zich in Medemblik een imposante kerk, voor het eerst genoemd in 1118. Wat een mooi gezicht vanuit de oude Zuiderzee: die fiere, hellende toren van Bonifacius, met zijn dubbele doorgang, zijn opengewerkte bekroning waarin het carillon is opgesloten en de zware klok die op zondagochtend de rust een bestemming geeft.
Het godshuis aan het Kerkplein had aanvankelijk twee beschermheiligen: de heilige missionaris Bonifatius en de Frankisch-Utrechtse bisschop Martinus. Dat zou later worden vereenvoudigd, maar vergeten werd het dubbeltal niet. De hervormde kerk behield na de Reformatie de naam Bonifacius, terwijl de katholieken de naam van Sint Maarten reserveerden voor hun kerk aan de Ridderstraat.
Zwaar geleden
De Bonifaciuskerk heeft volgens de historie constant zwaar geleden, maar oogt sinds de recente restauratie weer als nieuw, en dus oud. In de kronieken wordt verhaald over de vernielingen, de branden, de verbouwingen, de plunderingen – zoals in 1517 door Grote Pier –, de afbraken en de restauraties, waardoor de oorspronkelijke pseudo-basiliek een soort hallenkerk is geworden met twee even hoge zijbeuken. Dat het hier om een protestantse kerk gaat, wordt al direct bij de intrede verkondigd in een cartouche met de tekst:
Tmisbruijk In Gods Kerck Allengskens Ingecomen Is Al-Hier Weederom anno 1572 Afgenomen.
Over de ‘ware religie’ gesproken! Er is werkelijk veel te zien. Mooie cartouches met vrome spreuken op de pilaren, 16de- en 17de-eeuws meubilair, dito preekstoel-annex-dooptuin, een koorhek van vóór de Reformatie, diverse grafzerken, een groot ruitvormig rouwbord voor Lord George Murray en het beroemde Backer-Bätz-orgel.
Wat de kerk zo'n blij en open karakter geeft, zijn ook de prachtige, meest 17de-eeuwse gebrandschilderde ramen in de zuidwand. Het zijn er nog zes, maar het waren er ooit veel meer. Alweer slachtoffers van zogenoemde ‘betere inzichten’ uit het vrij recente verleden. Veel Noord-Hollandse kerken kennen of kenden dit soort ramen, geschonken door bevriende steden bij gelegenheid van belangrijke gebeurtenissen, voorzien van bijbelse voorstellingen en niet te vergeten de wapens van de schenkers.
De Sint Martinus
En dan de Sint Martinuskerk. In Medemblik werd in 1902 aan de Ridderstraat een ingetogen neogotische katholieke kerk gebouwd naar tekeningen van architect T. Slinger, een plaatsgenoot, leerling van Pierre Cuypers. De huidige torenspits verving een voorganger die niet tegen de weersomstandigheden bestand bleek. Ondanks aanpassingen aan de nieuwe liturgie in de jaren zestig van de afgelopen eeuw behield de kerk zijn oorspronkelijke karakter.
Gehandhaafd bleven de indrukwekkende kruiswegstaties, het originele hoogaltaar, de preekstoel met zijn bijzondere klankbord, het doopvont met een massief koperen deksel uit 1906, de vier muurschilderingen en zes blauw-rode gebrandschilderde ramen boven het altaar met voorstellingen uit het Oude en Nieuwe Testament. Inderdaad: een mooie, rustige kerk, uitnodigend tot meditatie.
