Siem de Haan (1990)

Weer grôte stolpe uit 'n ver verleden
getuige van 'n roike boerestand
En 'n grôte liefde voor 't land
Weer jare zômaar wat verglede

Weer skaduw is van eeuweouwe bome
De kronkelende dorpsstreit as 'n lint
De boerestolpe met mekaar verbindt
En alles nag van vroeger loikt te drome,

Deer hiet 't Twisk, een naam uit ouwe taaie
Een durp echt op en top Westfries
Weer nag gein sprake is van 't verlies
Weer are durpe zo an laaie

Hier vond al die vernuwing nag gien prooi
Gien durp, in heêl Noord-Holland is zo mooi.

Boerenplaats in Twisk. (Foto N. Zander)

Verhaal van de maand

Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.

Sjaak Bos

Het zou zomaar kunnen dat het U is ontgaan, maar deze zomer is een groep Friezen (Noordfriezen, Oostfriezen en misschien ook wel Zuidfriezen), de Afsluitdijk overgestoken en onze kant op gekomen. Zij kwamen naar Westfriesland om de dijk te zien. En om te verbroederen. Zij noemen zichzelf de ‘Jongfryske Mienskip’ en ze willen de banden met Westfriesland versterken.

De gedachten van de “mienskippers” gaan graag terug naar de tijd dat de Zuiderzee, of het IJsselmeer, nog maar een plas was in het Hollandveen, waar je fierljeppend moeiteloos overheen kon springen. Friesland (Frisia) strekte zich ooit uit van Denemarken tot aan de Belgische grens. Tussen 800 en 1300 na Christus is veel land weggeslagen waardoor Westfriesland gescheiden van Friesland is geraakt. Hoewel wij dachten met de aanleg van de Afsluitdijk en de bootverbinding naar Staveren dit schisma naar behoren te hebben hersteld, willen deze Friese verwanten veel verder gaan. De woorden “hereniging” of “autonomie” zijn niet gevallen, maar deze groep draagt een kloekmoedig streven uit naar “verbinding” van alles wat onder de noemer ‘Noordzeecultuur’ valt.

De groep uit het noordoosten bestond uit veertig bezoekers. Ze waren vooral geïnteresseerd in de Westfriese geschiedenis van de dertiende eeuw, waarvan de strijd van Westfriezen tegen de Hollander een paar mythische gebeurtenissen heeft overgeleverd. Zoals de legendarische dood van Willem II in ons ijs, de wraak van Floris V, zijn dwangburchten en tenslotte de bloedige Slag bij Vronen met zijn duizenden slachtoffers. Men liet zich door een vertegenwoordiging van het Westfries Genootschap graag bijpraten over deze gedenkwaardige vensters uit de Westfriese canon.

Om de Slag bij Vronen te gedenken zijn een paar eikeboomstekken geplant. Zoals we weten werd de eik door Friezen aanbeden tot Bonifatius in 723 de bijl aan zo'n boom zette en de kerstening een feit was. Bij Oudorp in Alkmaar werden ook nog twee gedenkplaten aangebracht met Friese teksten die verwijzen naar de Westfriese Vrijheid die 720 beëindigd werd.

Een boompje van de grote eik uit Oost-Friesland. (Foto N. Zander)

Met medeneming van hun kleurrijke vlaggen zijn de Friezen aan het einde van de dag van verbroedering weer teruggekeerd naar hun terpenland. Vastbesloten om nog eens terug te komen.

Op http://www.omringdijk.nl heeft Sjaak Bos zijn Daikblog geplaatst.

Verhaal van de maand

Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.

Anja Zander

Uit het informatieboekje van de school

De Kolk is een openbare basisschool in Lutjewinkel.
De naam De Kolk werd aan de school gegeven toen in 1976 de vroegere kleuterschool aan de toenmalige lagere school werd gebouwd. De naam De Kolk werd gekozen vanwege de ligging van vele molens vroeger in Lutjewinkel. Het water dat via de molenkolk het brede water opgaat staat ook symbool voor de kinderen die door de school stromen en zo het verdere leven instappen.

De gevel van de openbare school De Kolk. (Foto Netty Zander)

De openbare basisschool De Kolk is opgeheven.
De eerste directeur, Anja Zander is op 22 augustus 2017 overleden.

Een spandoek bij het afscheid van juf Anja van de school na 39 jaar in 2006. (Foto Netty Zander)

De Molenkolk

Het water van de molenkolk maalde uit door de Westfriese Omringdijk de Zuiderzee in, waar nu de drooggemalen Groetpolder ligt.
De Molenkolk is al heel oud. Hij heeft niet zomaar die naam. Er hebben destijds vijf strijkmolens op gestaan die als het ware het werk deden dat het huidige boezemgemaal De Waakzaamheid doet. Dit gemaal bemaalt De Verenigde Raakmaats-Niedorperkoggeboezem. Boven het gras steken nog de fundamenten van een aantal van die molens uit. Ook ligt er nog een sluis, gedeeltelijk of misschien nog wel helemaal on tact in het dijklichaam van de Westfriese Omringdijk.

De Molenkolk bij Lutjewinkel. (Foto Netty Zander)

Bron: brochure Hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen in Hollands Noorderkwartier.

Verhaal van de maand

Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.

Cees Benit

Ik las van de week over de verkaveling
in 't gebied van de Gouw komme der gemale bai,
die worre per computer centraal bediend.
Toen docht ik effies hoe vroeger was de watermalerai
as 't wekelang alle dage regende:
De môlen sstond stil, der was nooit gien wind,
der stonde in de Leigehoek grôte stukke blank;
den draaide de locomobiel, toen was ik nag een kind.

Die locomobiel was een locomotief zonder wiele
stond naast de môlen, bai de kapberg in een loôs,
met lange turf en takkebosse werd ie opstookt
en dat duurde soms een hêle poôs.
Met skepe bruinkoôl en met cokes ok;
as de manometer stond op poil,
den werd de stoommachine in werk zet,
zakte 't water in de Murmer, de Hoil en de Kroil.

Piet Groen die had 't den druk hoor,
zag soms voiftig uur gien bed,
Maar as ie an 't end was en in sleip viel,
werde de boerezeuns 's nachs an 't werk zet,
M'n oudste broer die most den ok stoke,
der was allien een peterôlielampie en veul rook;
soms mocht ik mee en as den de oven baivuld werd
bai dat flikkerende vlammenlicht, den docht ik an een spook.

Want m'n broer zee dat 't deer spookte,
heêl groôt, in 't wit had ie ze zien;
as ik heenging nam ik altoid een buurjoôn mee,
want ik durfde den echt niet allien.
As de locomobiel overdag draaide,
hadde we bai de uitleit een pulpzak lol
deer hielde we samen den die zak voor,
die zat den met karpers, zeêlt of paling half vol.

Ja, dat is nou al voifenzestig jare leden,
maar nou gaat dat straks allegaar centraal,
den is er gien stoker en gien môlenaar meer,
de hoilige computer regelt dat allemaal.
Maar computers bai de bank hewwe ok storing,
't is wel prachtig, maar ze kennen alles niet allien;
ik docht zo bai me oigen: op me ouwe dag
ken ik in de Leigehoek misskien weer spoke zien.

Molen De Vier Winden aan de Lage Hoek van onze stichting De Westfriese Molens. (Foto Netty Zander)

Verhaal van de maand

Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.

Cees Benit, Hoogwoud, juni 1994,
uit 't boekie De Diggeleman

Bai de exposisie van ‘Droge biene’
was in de kerk van Ierswoud veul te koik,
Cees van Hoogwoud en ok nag are ouwe dinge,
maar in hoofdzaak wel de Zuierzee en doik.
Voifenzestig jaar leden ging ik lopende naar Ierswoud,
alikrukkels en kurke zoeke, pootje bade an 't strand.
Moeder zai: ‘Niet te ver in zee, hai is gevaarlijk,’
toen was Ierswoud nag 't blôte biene land.

De exposisie in de kerk was heêl pittig,
maar bai kiekies van de zee en doik
stond vaak niet wanneeer en waar 't was,
Maar vanouwere mmense die deer ware te koik,
hoorde ik dat met storm en hoog water
was den druk de doikwacht in de weer
en na de winter, as 't ois begon te kruien,
kwam 't over de doik soms op de huize neer.

Helpe bai de doikbewaking wat verplicht toen
in 1916, met vliegende sturm, tegen bar koud,
alle manne werde oproepen nei de doik toe,
met dekzaile en skoppe, 't was wel benauwd.
'n Buurman kwam 'n vrouw 'r man hale
en zai: ‘Neem maar ofskoid van je vrouw, heêl vlug,
't wordt spannend en as de doik er an gaat,
ziene jullie mekaar meskien nooit meer t'rug.’

Een are vrouw zai dat heur vader,
kwam van doik om droge klere t'rug,
zai: ‘Moeder, met de joôs nei zolder en deer bloive,
as 't fout gaat is 't water hier heêl vlug.’
En dat 't soms ok wel d'rus fout ging,
benne de wiele langs de doik stille getuige van
en in de krant ken je nou nag leze
dat 't op 't Aisselmeer soms ok nag spoke kan.

Die ouwe Zuiderzee is verdwene
in de Wieringermeer golft nou allien graan,
maar de stroid van stoere werkers an de doik
Bloift bai de ouwere gegrift in 't geheugen staan.
Nou 't gevaar van de zee en doik verdwenen is,
speult nostalgie voor ouwere na wel mee;
gien poôtje bade, kokkels, skulpebank en vissers,
zo as vroeger in Ierswoud an die mooie Zuiderzee.

De Westfriese Omringdijk tussen Aartswoud en Lambertschaag, met links de polder Wieringermeer. (Foto Netty Zander)

Verhaal van de maand

Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.

Dilly Koetsier-Speets, Hoogkarspel

Ik hou van Westfriesland, 't land weer m'n wieg stond
Ik hou van Westfriesland, weer ik nooit weggaan wil
En of 't nou zeumer is of hartje winter
Voor moin maakt dat oigenlijk woinig verskil

Dut land met z'n sloôtjes, z'n akkers z'n boume
De doik en 't water de luchte zo blauw
De durpies de stadjes maar vooral de Westfrieze
Dat benne de dinge weer ik groôt van hou

Hier ben ik geboren en hier wil ik sneve
Hier legge m'n wortels hier voel ik me roik
Ik weet 't d'r benne een zoôt mooie plekkies
Maar voor moin wint dut land binnen d' Omringdoik

Het Bosmanmolentje tussen de Gouw en de Weere. (Foto Netty Zander)

Verhaal van de maand

Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.

Dick Stammes

Hoe is het karakter van de Westfries ontstaan?
Allereerst was daar: het water.
Moerasgronden, plassen, sloten, vijvers, meren, de zee.
En tussen al die nattigheid in woonden mensen. Ieder overleefde voor zich en saamhorigheid ontstond vooral door de gezamenlijke strijd tegen het water.
Dit eendrachtige gevecht tegen de zee is in Westfriesland altijd veel belangrijker geweest dan welke overheerser of welk geloof dan ook, ondanks heftige pogingen tot onderwerping door buitenstaanders. De Westfriese Omringdijk is voor een Westfries altijd nog steeds veel belangrijker dan de regering en de Tweede Kamer in Den Haag.
Of waar dan ook.

Willem II, Rooms-koning van het Duitse Rijk en graaf van Holland en Zeeland begon met de bouw van het coninclijk paleis in 's-Gravenhage, het tegenwoordige Binnenhof. (Foto Netty Zander)

Dit was al zo in de tijd van Willem II, graaf van Zeeland en Holland, die de Westfriezen eronder probeerde te krijgen in de Slag bij Hoogwoud in 1256.
De Westfriezen voerden toen al een slimme guerilla oorlog waar Fidel Castro (RIP) jaloers op zou zijn geweest. Graaf Willem had hier slecht verweer tegen en zakte bij Hoogwoud door het ijs. Hoe symbolisch kan een daad zijn?
Hij werd hierna afgeslacht door de Hoogwouders en onder een huis begraven. Tegenwoordig ligt hij in Middelburg.

Herdenking van de de gebeurtenis 750 jaar na dato. Deze herdenking werd geleid door Netty Zander. Aanwezige burgemeesters v.l.n.r. Van Beelen (Obdam), Nijpels (Opmeer), Ter Heegde (Heerhugowaard). (Foto Henk de Weerd)

Hoogwoud werd overigens later totaal uitgemoord door Willems zoon, graaf Floris V, aan wie wij ook de Ridderzaal in Den Haag hebben te danken, waar koning Willem-Alexander jaarlijks uiterst vredig de troonrede voorleest.

Een derde invloed, vooral op die van de Nierupper, is geweest de predikingen en persoonlijkheid van dominee Schermerhorn (1866-1956), ‘de rooie dominee’, in de NH kerk in Nieuwe Niedorp. Hij was een vrijdenker die als stelregel had: ‘Een mens heeft net zoveel vrijheid als hij durft te nemen.’'
Zijn invloed ging zelfs zó ver dat men besloot een communistisch-anarchistische kolonie te stichten. Een leven in gemeenschap van goederen, vrije liefde en vrij huwelijk.
Een goede vraag van dominee Schermerhorn zou vandaag kunnen zijn:
Hoe vrij en angstloos bent u op dit moment in uw gedachten?
Wellicht zou een goede verstaander kunnen antwoorden:
‘Héél vrij en veilig. Zolang de Westfriese Omringdijk mij maar beschermt.’

Verhaal van de maand

Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.

Netty Zander

Het was genieten in het bomvolle ‘Theater op Skoôt’ van Aris Bouwens in Noord-Scharwoude.
De commissie Zang en Dans van de Cultuurclub de Westriese Deurlopers en schrijver/columnist Bert Wagendorp wisten de sfeer in een gezamenlijk optreden goed neer te zetten.
Het publiek had er zin in.

Wat hebben deze Deurlopers, Sjaak Bos, Kees Kraakman en Jan Steltenpool met de Westfriese Omringdijk?
In al hun verrassende activiteiten stellen ze de dijk centraal.
Bert en Sjaak zijn de grondleggers van de wielerronde de Grôte Daikboekel.
Bert verhaalde over onze dijk en de Westfriezen. Dit werd afgewisseld met aanstekelijke muziek en zang in het dialect door de Deurlopers.
O.a. brachten ze op het strakke ritme van het geluid van een sorteermachine ‘De Broekrock’ ten gehore, de kruipersbroek. In de vorige eeuw was het kenmerkende geluid van sorteermachines tot diep in avonden overal in de Streek te horen in alderhande skure.
We mochten meezingen.
Wat een plezier!

(Foto Netty Zander)

De Westfriese Omringdijk, hij ligt er al eeuwen, maar kennen alle inwoners van Westfriesland hem wel? vroeg Bert zich af.
De mensen op de avond bij Aris wel.
Het publiek mocht vragen stellen. Dat deed ze.
Het werd een genoeglijke avond met veel interactie met de mensen. Op de vraag:
‘Maakten de Westfriezen de dijk? Maakt de dijk Westfriezen?’
Klonk een enthousiast: ‘ja’.
Het bracht de man terug naar zijn skallerderai an doik, lekker in de luwte.

Ode aan de Westfriese werkers in hun strijd tegen het water. Een beeld gemaakt door Jan van Velzen. (Foto Netty Zander)

De dijkliefhebbers hebben een barre mooie eivend had.

Velen bleven napraten, waaruit blijkt dat de Westfries Omringdijk ons allen blijft verbinden, want:

Zonder de Westfriese Omringdijk geen Westfriezen en
zonder Westfriezen geen Westfriese Omringdijk

Verhaal van de maand

Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.