Wat valt er veel te zien en te beleven in Westfriesland! Het is altijd lastig om een keuze te maken uit het grote aanbod van activiteiten. Activiteiten die niet zouden bestaan zonder de onvermoeibare inzet van vrijwilligers.
Westfriese Dansgroep Schagen. (Foto Jan Smit)
Op donderdag 21 augustus was ik in Schagen. Die dag stond in het teken van het ringsteken. Bij de Grote Kerk trad, zoals op alle tien Westfriese marktdagen, de Westfriese Dansgroep Schagen op. Deze dansgroep bestaat dit jaar zestig jaar en heeft op 6 september op de Westfriezendag in Schagen de Westfrieslandprijs 2014 gekregen.
Jan Dudink en Edith Wijdenes in een tilbury uit 1900 met het paard Falco. (Foto Jan Smit)
Bij het ringsteken in Schagen is er veel aandacht voor de details, zowel van de rijtuigen als van de kledij. Er deden maar liefst 24 combinaties mee. Het ringsteken werd gewonnen door Henni Smit uit Medemblik met haar partner Mark te Meij als steker.
Wapen van de voormalige gemeente Spanbroek in 't Kerkhuys. (Foto Jan Smit)
Op zaterdag 13 september werd in veel gemeenten Open Monumentendag georganiseerd. In de gemeente Opmeer was dat op zondag 14 september. Dit jaar was het thema: 'Op reis'.
Voormalig raadhuis van Spanbroek. (Foto Jan Smit)
In 't Regthuis in Oudkarspel was er een doorlopende diapresentatie over 'Het vervoer in Langedijk van 1920 t/m 1970.' Verder waren er veel prachtige foto's te zien.
Jan Smit bij de schilderijen van Cornelis Hoefnagel en Trijntje Smit. (Foto Marijke Smit)
In Spanbroek en Hoogwoud bezocht ik diverse fraaie monumenten. Mijn speciale belangstelling ging uit naar het voormalige Raadhuis van Spanbroek. Niet alleen omdat dit voormalige raadhuis afgebeeld is op het voorblad van de veertig jaarboeken van het Westfries Genootschap die uitgegeven zijn van 1926 tot en met 1973, maar ook vanwege de twee schilderijen die daar in de hal hangen. Het zijn portretten van Cornelis Hoefnagel (1814-1874) en zijn echtgenote Trijntje Smit (1823-1905). Trijntje Smit maakte deel uit van dezelfde familie Smit als waar ik toe behoor. De beide schilderijen zijn in 2001 door het Westfries Genootschap langdurig in bruikleen gegeven aan de gemeente Opmeer. Onze toenmalige voorzitter Klaas Bant overhandigde ze op 17 april van dat jaar aan burgemeester W. de Leeuw en wethouder E. Deutekom. Het echtpaar Hoefnagel heeft van 1843 tot 1874 in Spanbroek geboerd tegenover het huis van dokter G.C. van Balen Blanken, de eerste voorzitter van het Westfries Genootschap (toen nog Historisch Genootschap Oud West-Friesland).
Gedenkplaat voor dokter G.C. van Balen Blanken. (Foto Jan Smit)
In de kelder van het raadhuis hangt aan de muur een ooit in opdracht van het Historisch Genootschap Oud West-Friesland vervaardigde gedenkplaat ter herinnering aan dezelfde dokter Van Balen Blanken. Er staat niet alleen op dat hij arts te Spanbroek was, maar ook oprichter en voorzitter van ons genootschap.
Detail voorgevel Willems Hoeve in Hoogwoud. (Foto Marijke Smit)
Op zaterdag 13 september mocht ik in Noord-Scharwoude als voorzitter van het Westfries Genootschap een verkoopexpositie van Westfriese Naïeven en andere schilderijen openen. Ik vond het een hele eer en het was een mooie aanleiding voor mij als leek om mij door middel van het lezen van boeken en gesprekken in het onderwerp 'Naïeven' te verdiepen.
Voor de meeste naïeve schilders geldt dat zij geen les gehad hebben en dat zij zich doorgaans niet, of bijna niet in de techniek verdiept hebben. De naïeve schilder heeft zijn eigen individuele stijl en kiest zelf zijn technieken en materialen. Dat geeft vrijheid en ruimte voor de indeling van het schilderij en leidt vaak tot verassende keuzes van materialen en kleurgebruik. Wat in de literatuur heel duidelijk naar voren komt is het plezier dat deze schilders aan hun werk beleven. De onderwerpen die de naïeve schilders kiezen spreken heel veel mensen aan. De naïeve schilders laten de werkelijkheid zien zoals zij die ervaren. Maar ook putten zij vaak uit hun geheugen en laten de dingen zien die zij zich nog uit hun jeugd herinneren.In een artikel in ons jaarboek 2014 over Willem Alexander Braasem wordt verteld dat hij in 1972 een verkoopexpositie in de Boterhal in Hoorn organiseerde onder de titel “Noord-Hollandse Naïeven”. Over het succes van deze expositie wordt geschreven dat de enorme belangstelling voor deze vorm van kunst niet alleen veroorzaakt werd door een nostalgisch verlangen naar vroeger, maar waarschijnlijk ook een reactie was op de voor leken vaak onbegrijpelijke naoorlogse abstracte stromingen. De vrolijk gekleurde en vaak ongecompliceerde voorstellingen van de naïeve schilders bleken voor veel mensen een verademing.
Jan Smit bewondert het schilderij 'Verlaat' van Jannie Kuiper-Wetsteen. (Foto Marijke Smit)
Ik sprak ook met Jannie Kuiper-Wetsteen over haar kijk op de naïeve kunst.
Zij zei onder andere het volgende daarover. “Iedere naïeve schilder heeft zijn eigen stijl. Die komt vanzelf naar voren als je begint te schilderen. Stijl is aangeboren en valt niet te leren.
Wij zijn chroniqueurs van het dagelijkse leven. Wij laten zien wat erom ons heen gebeurt.
Wij zetten de dingen naar onze hand. We kunnen de werkelijkheid laten zien en tegelijkertijd dingen weglaten. We kunnen dingen combineren die in werkelijkheid niet bij elkaar horen.
Naïeve schilderkunst kun je niet leren en je kunt er ook geen les in geven. Als je les neemt, dan verdwijnt de charme van het individueel bezig zijn en de spontaniteit verdwijnt ook”.
Over zich zelf zegt zij dan nog: “Ik zet de horizon in mijn schilderijen heel hoog, daardoor kan ik veel dingen kwijt in mijn schilderijen”.
Jannie citeert ook Nico Scheepmaker die ooit zei: “De ware naïef streeft evenals de fijnste fijnschilder naar het volmaakte, maar hij bereikt het tegenover gestelde. Het resultaat is heel intrigerend.”
Jan Smit
