Onder het motto ‘Boeren, burgers en buitenlui’ werd op zaterdag 9 september de jaarlijkse Open Monumentendag gehouden. Op sommige plaatsen was er ook op zondag 10 september de gelegenheid monumenten en andere bezienswaardigheden te bezoeken. In Westfriesland was er een ruim aanbod. In veel plaatsen was wat te bezichtigen. De keus was moeilijk. Dit jaar bleef ik in de gemeente Medemblik, waar verdeeld over de diverse kernen 47 monumenten en bezienswaardigheden open waren. De landelijke organisatie achter de Open Monumentendag schreef over het thema: “Het verbindt stadsbewoners, plattelandsbewoners en mensen met een rondtrekkend bestaan en het verbindt ook historische perioden met het heden’. Van oudsher was de kreet ‘Boeren, burgers en buitenlui’ de uitroep waarmee een stadsomroeper de aandacht van het publiek trok. Daarmee werd iedereen genoemd, niet alleen de inwoners van de stad zelf, maar ook de bewoners van het platteland en de rondtrekkende mensen zonder vaste woon-en verblijfplaats. Het thema bood daardoor veel aanknopingspunten zoals dagelijks leven, religie, landbouw, handel en nijverheid.
Wethouder Hans Tigges als dorpsomroeper. (Foto Jan Smit)
Op vrijdag 8 september was ik bij de opening in de Gereformeerde Kerk in Andijk. Na het welkomstwoord van voorzitter Peter Swart van het comité Open Monumentendag Medemblik werd de officiële openingstoespraak gehouden door wethouder Hans Tigges van de gemeente Medemblik. Voor de gelegenheid was hij als dorpsomroeper gekleed. Wil Gorter van Hoedenmuseum Zet 'm op toonde hoofddeksels van de postbode, geestelijken en burgers. Muzikale medewerking was er van Wim Broer (piano en orgel) en Jan Timmerman gaf uitleg over de restauratie van de kerk en het orgel. Mensen die dat wilden, konden ook de kerk bezichtigen en een kijkje nemen bij de klok in de toren.
Luidklok Gereformeerde Kerk Andijk. (Foto Jan Smit)
Op zaterdag ging ik op pad. In Opperdoes ging ik naar de dorpskerk en een oude tuindersschuur die nog van mijn opa geweest was. In Andijk bezocht ik een imposante stolp met een dubbel vierkant en een prachtig gezicht op de kapconstructie. In Wervershoof nam ik een kijkje in de Rooms-Katholieke Sint Werenfridus Kerk. Mijn tocht eindigde in Hauwert bij Museum Jan Duim. Ik keek mijn ogen uit. Er is in dit museum niet alleen een goed geordende collectie gereedschappen en werktuigen voor de land- en tuinbouw, maar ook bijvoorbeeld timmermansgereedschap. Verder zag ik een oudheidskamer, veel huishoudelijke gebruiksvoorwerpen en huisraad.
Zolder tuindersschuur Zuiderpad 2 Opperdoes. (Foto Jan Smit)
Het museum ontleent zijn naam aan Jan Duim, de hoofdpersoon uit het boek ‘Aarsom met de Wiele’ van A.C. ter Horst-Hoekstra. Het is een eerbetoon aan hem en aan iedereen die zwaar boerenwerk verrichte. Jan Duim was geen historisch persoon, maar hij stond symbool voor de vele arbeiders die het uiteindelijk gelukt is om met hulp van anderen vooruit te komen en hun leefomstandigheden te verbeteren. Het museum is ook bedoeld als eerbetoon aan de kerk, meester Ruyterman uit Hauwert en aan anderen die geholpen hebben om de boerenarbeiders aan een bestaansminimum te helpen. Het is ook een huldeblijk voor de schrijfster die met haar boek de geschiedenis van Jan Duim en de ontwikkeling die hij heeft doorgemaakt zichtbaar heeft gemaakt. De bezoeker wordt onder andere gewezen op wat in het museum ‘reparatiekunst’ genoemd wordt. Alles werd vroeger zo lang mogelijk gebruikt en als het kapot was weer hersteld. In onze tijd is dat wel eens anders!
Woonhuis langs de Dijkweg in Andijk (niet open op de Open Monumentendag). (Foto Jan Smit)
Het was een boeiende en leerzame dag. Wat mij opviel was de gastvrijheid, het enthousiasme, de liefde en het geduld waarmee de bezoekers werden ontvangen. Van veel gastheren en vrouwen hoorde ik dat het publiek erg geïnteresseerd was.
Preekstoel Sint Werenfridus Kerk Wervershoof. Deze toont afbeeldingen gewijd aan Johannes de Doper. (Foto Jan Smit)
Ik heb zelf ook een mooie dag gehad. Ik kijk al weer uit naar de Open Monumentendag van 2018.
Jan Smit
Bakkerskar in Museum Jan Duim. (Foto Jan Smit)
Hooikist in Museum Jan Duim. (Foto Jan Smit)
Tweewielige trekkers in Museum Jan Duim. (Foto Jan Smit)
