Geschiedschrijving » Westfries Biografisch Woordenboek (WBW)

Koeman, Cornelis (Cor) (1918-2006)

Grondlegger van de historische cartografie als wetenschap

Geboren te Wijdenes op 15 augustus 1918, als zoon van Teun Koeman, tuinder, en Grietje Ham. Overleden te De Bilt op 5 juni 2006. Gehuwd in 1943 te Westwoud met Maria Elisabeth Muys (Miep).

Cor groeide op in Wijdenes en ging in Hoorn naar de HBS. In 1937 slaagde hij daar met mooie cijfers. Hij wilde landmeter worden en volgde lessen bij P.Th.M. Velseboer, werkzaam bij het Kadaster, dat toen nog in Hoorn was gevestigd.
Al in 1938 werd hij benoemd tot aspirant-landmeterkundig ambtenaar bij de Meetkundige Dienst van Rijkswaterstaat in Delft. Daarnaast kreeg hij faciliteiten voor het volgen van colleges voor civiel-landmeter aan de Technische Hogeschool, Delft. In 1946 rondde hij die opleiding af. Daarna ging hij voor de ingenieurstitel die in 1950 werd behaald. Intussen was Cor in Delft benoemd tot docent “Geodesie” (Landmeetkunde)

Ontdekking
De vondst van manuscriptkaarten van Zuid-Afrika uit de tijd van Jan van Riebeek en de VOC, in het archief van de Topografische Dienst Delft, leidde rond 1950 tot nader onderzoek. Cor Koeman raakte daardoor geïnteresseerd in met name de geschiedenis van de cartografie.
In 1957 werd hij benoemd tot cartografiedocent aan de Universiteit Utrecht. Hij verhuisde naar de Bilt. In 1961 promoveerde Koeman op een proefschrift, getiteld: ‘Collections of maps and atlases in the Netherlands’.

Project: Atlantes Neerlandici
Al in 1960 ontstond het idee om een bibliografie samen te stellen van alle land- en zeeatlassen, in Nederland uitgegeven tot 1940. Het eerste van de zes-delige “Atlantes Neerlandici” kwam in 1967 gereed.
In 1968 volgde zijn benoeming tot hoogleraar cartografie en geodesie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Hij kwam met een geheel nieuwe invulling van het vak cartografie. Het werd een aparte afstudeerrichting, met de nadruk op de historische cartografie. Daarmee maakte hij wereldnaam. Hij gaf gastcolleges zowel in Los Angeles als in Teheran.
Op 1 oktober 1981 hield Cor Koeman zijn afscheidsrede als hoogleraar met de titel: ‘Weg van de kaart’. In 1983 verscheen zijn Geschiedenis van de kartografie van Nederland, het belangrijkste handboek op dit gebied.

Bestuursfuncties
Daarnaast vervulde hij op het gebied van de cartografie een aantal bestuursfuncties van verenigingen en genootschappen, zowel nationaal als internationaal. Voor zijn vele verdiensten voor de cartografie benoemde de Nederlandse Vereniging voor Kartografie (NVK) hem tot erelid. Cor Koeman overleed op 5 juni 2006 in zijn woonplaats De Bilt.

N.B. Koeman schreef ‘cartograaf’ zelf als ‘kartograaf’, kaart schrijf je tenslotte ook met een ‘k’, zei hij altijd.

Publicaties
N.J. Groot, Cornelis Koeman uit Wijdenes, Grondlegger van historische kartografie als wetenschap in WFON, 2000, 67e bundel van het Westfries Genootschap
Zie verder: Wikipedia: Cornelis Koeman, bibliografie. (meer dan tweehonderd publicaties).

Literatuur:
Geschiedenis van de kartografie van Nederland: zes eeuwen land- en zeekaarten en stadsplattegronden 1985
Zie verder: Wikipedia: Cornelis Koeman, bibliografie.

Gegevens samengesteld en aangeleverd door: Jaap Raat te Heiloo (2012).

West-Friese boeken
Dokter in West-Friesland

Raadhuizen in
West-Friesland
Schellinkhout

Westfries Biografisch Woordenboek
Koomen, Piet
(1933-2016)

Westfries Biografisch Woordenboek
Ewout Speelman
(1902-1974)