Geschiedschrijving » Westfries Biografisch Woordenboek (WBW)

Paludanus, Bernardus (Eigenlijke naam: Berent ten Broecke) (1550-1633)

bron: WFON 22 1955

Medicus en beroemd verzamelaar van naturaliën en antiquiteiten

Geboren te Steenwijk op 28 oktober 1550. Overleden te Enkhuizen op 3 april 1633.
Begraven in de Zuiderkerk aldaar, waar zijn kinderen een epitaphium voor hem oprichtten.

Volgde een opleiding aan de Kapittel school en de Latijnse school. Reisde op 17-jarige leeftijd naar Litouwen, Polen en Italië, waar hij aan de Universiteit van Padua studeerde, onderbroken door reizen naar de Levant, Syrië, het Heilige Land, Egypte, Malta en Sicilië. Tijdens deze reizen verzamelde hij allerlei naturaliën en antiquiteiten, die later deel zouden uitmaken van zijn wereldberoemde verzameling in Enkhuizen. Deze verzameling bevatte allerlei soorten gedroogde vruchten en zaden, geprepareerde vogelhuiden en geconserveerde vissen en reptielen, insecten, schelpen en koralen. Een grote verzameling munten, wapens en kledingstukken en gebruiksvoorwerpen van vreemde volkeren. Egyptische mummies en andere voorwerpen uit Egyptische graven. Deze verzameling werd achttien jaar na zijn dood door zijn erfgenamen verkocht aan hertog Frederik III van Sleeswijk-Holstein. In 1580 promoveerde hij te Padua tot doctor in de filosofie en medicijnen. Vertrok naar Augsburg, Neurenberg en Leipzig. Daar werd hij lijfarts van de vorstelijke familie Von Schönburg. Daarna stadsdoctor van Zwolle. En van 1586 tot aan zijn dood in 1633, stadsgeneesheer van Enkhuizen. Bijna 50 jaar lang heeft hij de geneeskundige verzorging in Enkhuizen behartigd.

Vele geleerden vanuit geheel Europa kwamen de collectie van Paludanus (Berent ten Broecke) bezoeken. Mede door de vermaardheid van zijn bijeengebrachte verzameling is Bernardus Paludanus ons bekend gebleven als een historische persoonlijkheid van Enkhuizen. Behalve enkele brieven zijn geen publicaties van hem bekend.

Literatuur:
Dr. H.L. Houtzager, 'Bernardus Paludanus, medicus binnen der stede Enchuysen', in: WFON 44 (1977), 136-144. Met literatuuropgave.

Gegevens aangeleverd door: Suus Messchaert-Heering.

West-Friesland
toen en nu
5.6 De Zeswielen bij Alkmaar

West-Friesland... het land waar wij wonen
2: Oud en nieuw land

Bibliografie van
West-Friesland
1975

Westfries Biografisch Woordenboek
Vries, Gerrit de
(1903-1992)