Geschiedschrijving » Westfries Biografisch Woordenboek (WBW)

Leek, Ben (1938-2015)

Biljartvirtuoos

Ben Leek werd op 4 januari 1938 in Obdam geboren als het vijfde kind in het gezin van Jacob Leek en Margaretha (Grietje) Duijkersloot. Ben trouwde met Ria Smienk. Ben overleed op 11 augustus 2015.

Een ijzeren wil
Ben kwam ter wereld zonder linkerhand en aan zijn rechterhand zaten slechts twee piepkleine vingertjes. Verder miste Ben zijn linkeronderbeen en aan de rechtervoet ontbrak het voorste gedeelte. Op latere leeftijd grapte hij wel eens dat hij vlak na zijn geboorte nog even achterom had gekeken of er misschien nog wat losse onderdelen zouden volgen.
Op tweejarige leeftijd kreeg Ben zijn eerste houten been. Zijn eerste houten poot, zoals hij het zelf noemde. Ben had al op zeer jeugdige leeftijd een ijzeren wil. Zijn ouders mochten hem nergens bij helpen. Hij wilde alles zelf doen. En praktisch alles lukte hem ook. Ook toen hij volwassen was liet hij in principe weinig of niets aan een ander over. Klussen in en rond zijn huis zoals een tegelstraatje leggen, een schutting plaatsen en betonnen bloembakken maken. Als hij het zonder hulp kon dan deed hij het ook. Tot grote verbazing van iedereen, inclusief zijn vrouw.

Gevormd in het Brabantse Oudenbosch
Toen Ben dertien of veertien jaar was werd voor hem een internaat gezocht. De broeders in Medemblik wilden hem niet accepteren vanwege zijn handicaps en andere scholen waren te duur. De gemeente Obdam moest bijdragen in de kosten, maar liefst niet te veel. Uiteindelijk kwam hij terecht op het internaat van de broeders van Saint Louis in Oudenbosch. Hier was hij van harte welkom. Hij deed overal aan mee: voetbal, handbal, basketbal, tafeltennis, tennis en gymnastiek. Hij werd eens uitgedaagd voor een spelletje biljart, maar had tot dat moment nooit een keu vastgehouden. Hij begon met een serie van vijf caramboles en na een jaar was hij de biljartkampioen van het internaat in Oudenbosch! Zijn biljartcarrière is in feite hier begonnen.

En hij bewees zich…
Ben kreeg een baan bij het Hooge Huys, een Verzekeringsmaatschappij in Alkmaar, vlakbij het café van de bekende Alkmaarse biljarter Jaap Lichthart. Lichthart gaf hem een tiental biljartlessen en daarna moest hij zich verder zelf maar ontwikkelen.
In 1961 werd hij in Abbekerk kampioen van de 1ste klasse libre van het District West-Friesland met een toernooigemiddelde van 6,97 en een hoogste serie van 85 caramboles. Het jaar daarop speelde hij in de finale van de hoofdklasse libre die dat jaar in Medemblik werd gehouden. Zijn afwijzing voor het internaat destijds was hij nog niet vergeten en hij was er zeer op gebrand om zich hier te bewijzen. Hij had nog een appeltje te schillen met de Medemblikkers. Na een wat moeilijke start met een achterstand van 102 caramboles maakte hij vervolgens de partij uit met een serie van 204 caramboles en een toernooigemiddelde van 14,34 en was daarmee de winnaar geworden van deze districtsfinale!
In 1963 speelde hij in Roosendaal een partij met 350 caramboles in één beurt uit en werd daarmee kampioen van Nederland in de klasse extra libre. Daarna nog Nederlands kampioen in 1971 en 1976. De lijst met de door Ben Leek behaalde kampioenschappen en gewonnen toernooien in de verschillende biljartdisciplines is lang en indrukwekkend. Maar de ijzige zelfspot waarmee hij in zijn autobiografie De term ‘kan niet’ is allang geschrapt de spot drijft met zijn handicaps is minstens zo indrukwekkend. Een paar anekdotes willen wij u in deze biografie niet onthouden.

Tijdens een etentje in een Duits stadje in het kader van een sportuitwisseling waaraan ook een twintigtal biljarters van de partij was, merkte iemand op dat de kip zo lekker was. Ben antwoordde daarop: ‘Inderdaad, zo lekker dat ik mijn vingers erbij heb opgegeten.’

In de wachtkamer van een ziekenhuis merkte een wachtende vrouw op dat het allemaal zo lang duurde. Ze had wel gezien dat Ben geen handen had en zij wilde blijkbaar een gesprekje met hem aanknopen. ‘Welnee’, antwoordde Ben. ‘Je bent hier zo aan de beurt.’ ‘Hoe weet u dat, komt u hier wel vaker?’ vroeg de vrouw. ‘Ja’, antwoordde Ben, ‘maar meestal alleen in het voorjaar’. ‘Hoezo, alleen in het voorjaar?’ vroeg de vrouw. ‘Wel ik heb geen handen en ook nog een kunstbeen. Dit been is van hout en in het voorjaar loopt het uit en dan moeten er röntgenfoto's van worden gemaakt’.

Ben Leek overleed op 11 augustus 2015.

Bronnen:
Ben Leek. De term ‘KAN NIET’ is allang geschrapt. Autobiografie.
Ben Leek: In ‘Oude Meesters’ overzicht van de prestaties van Ben.
Foto: Gerard Vlaar.

Gegevens samengesteld en aangeleverd door: Piet Koenis te Lelystad (2016).

Kroniek van
West-Friesland
Mei 1993

Westfriese Gatenkaas
VII. Cultuurgeschiedenis

Kroniek van
West-Friesland
Juni 1971

Bibliografie van
West-Friesland
2001