Geschiedschrijving » Westfries Biografisch Woordenboek (WBW)

Volkers, Adriaan (1904-1983)

Een begaafd Hoorns kunstenaar en veelzijdig vakman

Geboren te Hoorn op 29 februari 1904. Overleden in november 1983 te Hoorn. Zijn vader had in die stad een kruidenierszaak. Maar de zaak overnemen zag Adriaan niet zitten. Hij heeft daar ook maar korte tijd gewerkt. Hij voelde meer voor een artistieke richting. Al vroeg bleek dat hij talent had voor tekenen. Hij deed ook niets liever. Hij kwam in dienst bij een zilversmid en tegelijkertijd ontwikkelde hij zijn tekentalent. Hij nam les bij Lizzy Ansingh, een kunstenares die tot de Amsterdamse Joffers behoorde. De Joffers waren een groep vrouwelijke schilderessen aan het eind van de 19de en begin 20ste eeuw, die gezamenlijk vanuit Amsterdam naar buiten traden. Elke week fietste Adriaan voor die lessen van Hoorn naar Amsterdam en terug. Behaalde in die periode zowel de akte LO als MO Tekenen maar heeft nooit les gegeven in het schoolonderwijs.

Volkers schilderde en tekende landschappen, met name het Noord-Hollandse landschap, maar ook stillevens en stadsgezichten, vooral van Hoorn. Sommige van zijn stillevens getuigen van een hang naar symboliek. In 1932 trouwde Adriaan Volkers met Dirkje Zaal. Ze leefden van de inkomsten die hij als beeldend kunstenaar verwierf, voornamelijk met de verkoop van schilderijen, aquarellen en olieverf op doek. Zijn echtgenote hield zich bezig met het vervaardigen van kunstige borduurwerken. Daardoor konden er gezamenlijk exposities aan huis worden gegeven. Die trokken veel belangstelling.

Adriaan kreeg landelijke bekendheid toen in 1939 drie van zijn schilderijen uitgekozen werden voor een expositie in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Gedurende de Tweede Wereldoorlog had het gezin Volkers het niet breed. Het schilderij met de Hoornse Hoofdtoren, geschilderd in 1941, werd met een familielid geruild voor een stofzuiger. Op dit schilderij is nog gedeeltelijk de Synagoge uit 1780 aan de Italiaanse Zeedijk te zien. De Synagoge werd in 1953 gesloopt. Dit schilderij met de Hoofdtoren, dat nooit is tentoongesteld, is sinds de oorlog door overerving in het bezit van de familie Zaal. (Zie afbeelding in Oud Hoorn, nr. 3. 2010.) Doordat de Duitsers Adriaan probeerden te strikken om voor bezetter te gaan schilderen, dook hij onder in Limburg.

Na de oorlog werkte Adriaan Volkers als zilversmid bij de fa. Roozendaal en gaf hij tekenles aan particulieren die probeerden de verschillende teken- en schildertechnieken onder de knie te krijgen. Daarnaast werkte hij als illustrator in krant en boek en kwam er in de jaren vijftig een door hem samengesteld en geïllustreerd lessenpakket tot stand, aan de hand waarvan men zichzelf in het tekenen en aquarelleren kon bekwamen. Als vakkundig zilversmid maakte hij onder meer sierlijk gevormde zeilscheepjes, dierfiguren en bloemvormen. In etalages van bepaalde Hoornse winkels kon men zijn werk bewonderen en daar tevens tegen alleszins aanvaardbare prijzen kopen. Veel mooie stukken zilversmeedwerk van zijn hand zijn in 2005 door een diefstal met inbraak uit het Westfries Museum verdwenen.
Een van zijn leerlingen, Ton Schotten, uit Heerhugowaard, begon in de loop van het jaar 1957 teken- en schilderlessen bij hem te volgen. Hij getuigt: “Ik herinner hem mij als een veelzijdig vakman, een begaafd kunstenaar en als een bescheiden en vriendelijk persoon met veel humor. De beeldende kunst van Adriaan Volkers bezat een vertrouwde, toegankelijke stijl. Hij bracht met name vertrouwde, herkenbare onderwerpen op het doek of gaf ze vorm in zilver.”

Van 1965 tot ongeveer 1980 woonden Volkers en zijn vrouw als “poortwachters” boven de Oosterpoort waar ze allebei een expositieruimte hadden. Adriaan Volkers overleed onverwacht in november 1983 in zijn geliefde Hoorn. In 1985 wijdde het Westfries Museum een overzichtstentoonstelling aan deze Hoornse schilder. Werk van Adriaan Volkers is opgenomen in de Rijkscollectie en in het Westfries Museum. Zoon René Volkers schonk het Westfries Museum een groot aantal gesigneerde tekeningen en studies van Adriaan Volkers.

Literatuur:
Annelies de Boer, Hoorns schilder en zilversmid, Educatieve Dienst, Westfries Museum, 1985 (Naar aanleiding van overzichtstentoonstelling aldaar).
Nancy Volten, Schilder Adriaan Volkers, in Oud Hoorn, kwartaalblad Vereniging Oud Hoorn, 32e jg, 2010, nr. 3.
Ton Schotten, Adriaan Volkers, een Hoornse kunstenaar. (Een nog ongepubliceerd artikel.)

Bron: zie Literatuur.

Gegevens aangeleverd en bewerkt door: Jaap Raat te Heiloo (2011).

Vierkant 2010
West-Fries talent
Yvonne Vredeling-Sijmons

Westfries Biografisch Woordenboek
Nooteboom, Pieter
(1881-1963)

Stukkies uit Skroivendevort
2021 (nummer 1)

Weblog Uit en Thuis
22-6-2020: Wapen van Twisk prijkt weer in volle glorie op het oude gemeentehuis