Westfries Genootschap » Publicaties » Vierkant » 2020 » Nummer 1 » Pagina 4-11 en 16

Verenigingsnieuws

Bouwhistorische Commissie

Fraaie woning in Berkhout
Aan de Kerkebuurt 188 in Berkhout staat een karakteristieke woning die dateert uit 1914.
Op een blauwdruk van de aannemer staat te lezen dat de opdrachtgever D. Slagter Tzn. was, burgemeester van Berkhout van 1897 tot 1919. Dirk volgde zijn vader Theunis Slagter op, die het burgemeesterschap uitoefende van 1884 tot 1897. De woning op de Kerkebuurt en ook het huis dat daarvoor op deze plaats stond, was lange tijd in het bezit van de familie Slagter. Aan het exterieur van het pand is in ruim honderd jaar weinig veranderd. Ook inwendig is het grotendeels ongeschonden.
In 2019 kwam de woning te koop en wellicht veranderen de nieuwe eigenaren het een en ander. Reden voor de Bouwhistorische commissie om het huis eind 2019 te beschrijven. Hieronder een korte samenvatting. Meer informatie is te vinden op de website.

Deze woning aan de Kerkebuurt werd in 1914 gebouwd voor burgemeester D. Slagter. (foto Ina Broekhuizen)

Buitenzijde
De stenen in de voorgevel zijn van waalformaat in kruisverband gemetseld met een snijvoeg. De zijgevels en achtergevel zijn van waalformaat in halfsteensverband gemetseld met een snijvoeg. De schuine dakvlakken voor en aan de zijkanten zijn voorzien van Muldenpannen. Het schuine dakvlak aan de achterkant is voorzien van vlakke Friese pannen.

De kelder met geelgroene plavuizen. (foto Ina Broekhuizen)

Kelder
De fraaie voordeur biedt toegang tot de lange gang die het huis in twee delen deelt. De gang voert naar de buitendeur aan de achterzijde. De plafonds van de hal, de gang en een aantal kamers zijn voorzien van geprofileerd stucwerk en rozetten.
De inwendige hoogte op de begane grond is circa drie meter. Rechts en links van de gang zijn twee voorkamers. Achter de ene kamer bevindt zich de keuken. Via een vloerluik en een houten trap is de kelder te bereiken, groot ca 2.30x3.30 m2, inwendig hoog circa twee meter. De vloer van de kelder is bedekt met geelgroene plavuizen van 22x22 cm. Aangenomen wordt dat deze kelder al aanwezig was in het pand dat hier stond voordat de huidige woning werd gebouwd. Nader onderzoek naar de bewoningsgeschiedenis is gaande.

Zomeravondwandeling Twisk: samen de hort op

Het Westfries Genootschap en de gidsengroep Twisk van het Nut organiseren in samenwerking met de vereniging In 't Pak weer een zomeravondwandeling in Twisk. Dit evenement vindt plaats op vrijdag 19 juni. Deze keer is het thema ‘De hort op’. Na een introductie in Theaterkerk Hemels gaan groepen wandelaars onder leiding van gidsen op pad om het dorp Twisk te verkennen. Onderweg komen zij langs mooie boerderijen, huizen en andere gebouwen in het monumentale dorp. Ze bezoeken enkele fraaie stolpen en de Doopsgezinde kerk. Op deze locaties laten de leden van In ’t Pak hun mooie klederdracht en sieraden zien.
Op een van de adressen wordt er onder het motto ‘Kun je zingen, zing dan mee!’ samen gezongen. Voor velen zullen de liedjes die over reizen gaan, een feest der herkenning zijn.

Het programma:
19.00 uur: Inloop in de kerk met koffie en thee.
19.30 uur: Welkomstwoord van Jan Smit, voorzitter van het Westfries Genootschap, toelichting op het thema en een korte uitleg over het Westfriese kostuum en bijbehorende sieraden.
20.00 uur: Aanvang wandeling.
22.00 uur: Afsluiting in de kerk. Het Twisker Koor zingt enkele liederen. De bezoekers wordt een hapje en een drankje aangeboden.
Bij slecht weer is er een binnenprogramma in de kerk.
Adres van Theaterkerk Hemels: Dorpsweg 121 Twisk

Opgave en kosten
De kosten bedragen € 7,50 per persoon, inclusief alle consumpties.
U kunt zich opgeven voor de zomeravondwandeling door overmaking van het verschuldigde bedrag op bankrekeningnummer NL79 RABO 0329 7539 16 ten name van het Westfries Genootschap. Vermeldt u daarbij a.u.b. duidelijk uw naam en adres. Uw betaling dient uiterlijk 13 juni binnen te zijn. U kunt zich, als er nog plaatsen over zijn, ook bij de ingang van de zaal nog inschrijven als deelnemer en dan contant betalen.

In Twisk zijn de parkeermogelijkheden beperkt. Wij vragen u daarom als u met de auto komt, om zo veel mogelijk met meerdere personen in een auto te komen.

In de tuin van De Witte Hoeve. Van links naar rechts: Jan Smit, Marita Schoonheijm, Sandra van Dijk, Ingrid Strijbis, Kees Strijbis, Lies Smit, Lisette Bart en Fred Smit. (foto Pieter de Ruiter)

Geniet van dialect, kunst en muziek en kom naar Toonbeeld Westfries!

Op zondag 7 juni verzorgt de werkgroep Toonbeeld Westfries, bestaande uit Jan Smit (Westfries Genootschap), Wilma Groot en Jaap Meester (beiden Stichting Creatief Westfries), Susan Groot (Expositie Kring Beeldende Kunst Opmeer) en Guido van Meerbeek, voor de vierde keer in Zorgcafé ’t Koetje in Zandwerven een gezellige middag met een afwisselend programma met dialect, kunst en muziek.
Westfriese schrijvers dragen een gedicht voor of vertellen een verhaal dat zij geschreven hebben naar aanleiding van een kunstwerk van een kunstenaar. Muzikale medewerking wordt verleend door het saxofoonkwartet Sunny Saxes en jeugdleden van fanfareorkesten Erato uit Spanbroek en Crescendo uit De Weere.
De middag duurt van 15 tot 17 uur. De zaal is open vanaf 14.30 uur en de toegang is gratis. Wel wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd ter bestrijding van de onkosten. Bovendien is er een verloting met een schilderij van Susan Groot-Dekker als prijs.
Na afloop is er gelegenheid om in de voorzaal of op het terras onder het genot van een drankje nog even gezellig na te praten en om iets te eten. Alle consumpties zijn voor eigen rekening.
Het adres is Zandwerven 29 in Spanbroek.

Toonbeeld Westfries 2019. Martine Meester draagt haar Westfriese roim voor. (foto Jan Smit)

Brand bij Ceres in Bovenkarspel

Deze jaarwisseling is Stichting De Westfriese Molens geconfronteerd met een, vermoedelijk door vuurwerk veroorzaakte, brand bij de molen Ceres in Bovenkarspel.
Hoewel de brand van het rietgedekte monument hevig was, is mede door de inzet van de brandweer de molen niet ingestort. Het karkas staat nog. De onderbouw heeft waterschade en de vloer en omgeving zijn ingebrand.
Direct na de brand zijn uit veiligheidsoverwegingen, en om een beter beeld te krijgen van de schade, de wieken van de molen gehaald, alsook de staart, spil, molenstenen en kap naast de molen gelegd. Tevens is in samenwerking met vereniging Oud Stede Broec, een actie gestart, gericht op ten minste een vuurwerkvrije zone rond de molen en andere rietgedekte monumenten.

De molen, sinds 1986 eigendom van onze Stichting De Westfriese Molens, stond er voor de brand perfect bij (volledige restauratie in 1998 opgeleverd; de windpeluw is in 2018 vernieuwd) en werd zeer goed beheerd door de sterk betrokken molenaars. Voor ons en de molenaars is het een klap.
De molen is waarschijnlijk een oliemolen van vóór 1650. Recent dendrochronologisch onderzoek van het achtkant wijst uit dat het vermoedelijk Zweeds grenen van tussen 1660-1670 is. De molen is in 1849 opgebouwd in Bovenkarspel als korenmolen, nadat hij in 1848 werd gesloopt in de Zaanstreek. De molen is tot in de jaren zestig bedrijfsmatig gerund door landbouwcoöperatie Ceres, met Jan Dekker sr. en jr. als molenaar. Daarna raakte de molen in verval. Er werd na de restauratie elke woensdag en zaterdag weer meel gemalen door de vrijwillige molenaars.

Onderstaand volgt een overzicht van de stand van zaken eind januari.

De gevolgen van de brand worden onderzocht en overleg is gaande. Dan zullen we keuzen maken en een bestek opstellen. Onze stichting stelt zich als doel zoveel mogelijk historisch waardevolle elementen te redden. Ons plan is het achtkant en de constructie van de molen niet te slopen, maar te restaureren. Gepoogd wordt de restauratie zo snel mogelijk te starten.
De aanpak zal allereerst worden gericht op het wind- en waterdicht maken van de romp. Pas als er voldoende middelen bezijn, worden de overige molendelen gerestaureerd. Binnenkort wordt gestart met het afkrabben van de koollaag.
Door de brand zijn onderdelen van de hoofdconstructie ingebrand, waardoor ze aan sterkte hebben ingeboet, vooral de verbindingen. We zoeken naar een geschikte versteviging.
De roeden kunnen worden hergebruikt. De molenas ziet er goed uit, maar zal nader worden onderzocht. Door onze adviseur wordt gestart met het bouwhistorisch onderzoek en het plan van aanpak. Dit onderzoek is de basis voor het overleg met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

De komende periode zal blijken of de restauratie financieel mogelijk is. De molen is, gelet op de beschikbare middelen, optimaal verzekerd, doch de verzekering dekt slechts een deel van deze ingrijpende restauratiekosten.
Inmiddels zijn er, mede door de steun vanuit de pers, spontaan diverse lokale acties ontstaan. Op de site van Stichting De Westfriese Molens staat ons banknummer: NL64 RABO 0329 7328 46. Steun de stichting onder vermelding van: Ceres.

Molenaars helpen elkaar. De molenaars van de Ceres hebben alweer meel gemalen in De Herder te Medemblik.

Theo Vlaar, bestuurslid stichting De Westfriese Molens

(foto Theo Vlaar)

Bericht van het Textieloverleg

De deelnemers aan het Textieloverleg in het Westfries Museum te Hoorn vertegenwoordigen musea in Noord-Holland of zijn verzamelaar van museale textiel. We staan er elke keer weer versteld van hoeveel mooie stukken textiel er zijn in de diverse collecties. Het is meestal niet eens nodig om iemand van buiten aan te trekken om een verhaal te houden over een door ons gekozen onderwerp. Onze bijeenkomsten in de tuinkamer van het Westfries Museum zijn kleurrijk, een lust voor het oog en interessant. Er komen nieuwe zaken aan bod en we buigen ons over onbekende stukken.
Bijna iedereen neemt iets mee om te bespreken of advies over te vragen. Daarbij komen ook leuke verhalen over de achtergronden van de meegebrachte kledingstukken. Waar zijn ze gedragen, door wie? Uit welke tijd zijn ze en bij welke gelegenheid werden ze gedragen?
Textiel is een veelzijdig onderwerp, we hebben veel te bespreken en nog veel deelonderwerpen op de plank liggen. In februari hebben we aandacht besteed aan vrouwenjakken uit mode- en streekdrachten. In april bespreken we kinderkleding en in oktober willen we gekleurde zak-, hals- en neusdoeken bekijken.
In mei gaan we naar het nieuwe klederdrachtmuseum in Amsterdam. Hier zijn opstellingen van diverse streekdrachten door deskundigen uit de betreffende streken te zien.
Het Textieloverleg is bedoeld voor medewerkers van Noord-Hollandse musea, die zich bezighouden met de textielcollecties en voor mensen die met verstand van zaken verzamelen.
De onderwerpen van vorig jaar waren borduurwerk en producten uit de handwerklessen, schorten, sjaals en fichu's. In het jaarverslag, te lezen in het jaarboek, vindt u hier meer over.

Leontine Kuijvenhoven-Groeneweg, secretaris Textieloverleg

Opgerolde schorten.(foto Leontine Kuijvenhoven-Groeneweg)

Jeanne de Weert-Doesburg toont een schort. (foto Leontine Kuijvenhoven-Groeneweg)

Textieloverleg in de tuinkamer van het Westfries Museum. (foto Leontine Kuijvenhoven-Groeneweg)

Verslag van de veiling en kostuumshow van Kap en Dek

Op zaterdag 1 februari was, zoals altijd op de eerste zaterdag van februari, de veiling van de Commissie Kap en Dek in Berkhout. Een verslag.

Na aankomst in Berkhout wordt alles uitgeladen. Er is weer veel te sjouwen en klaar te zetten, want er zijn 155 kavels om te verkopen. Een gevarieerd aanbod van curiosa, textiel, gebruiksvoorwerpen, diggelen en antieke sieraden. Voorafgaand aan de veiling hebben de bezoekers een uur de tijd om alles te bekijken. Hierna begint de kostuumshow. Vier dames in ondergoed en vier dames in kostuum presenteren trots de op de cursus gemaakte kleding. Ingrid Strijbis geeft uitleg en het publiek is net als altijd erg geïnteresseerd. Alles wordt goed bekeken.
Vervolgens wordt commissielid Evelien Lub in het zonnetje gezet. Zij zit 25 jaar in het bestuur van Kap en Dek en krijgt een prachtig boeket overhandigd.
Veilingmeester Arjan Bossen hanteert de veilinghamer en Jan Salman van Appel Notarissen uit Obdam ziet toe op een juist verloop van de veiling. Hij hoeft niet in te grijpen. Dank aan beide heren dat alles weer zo goed is verlopen.
We zijn altijd blij als de vaste vrijwilligers er weer zijn om een helpende hand te bieden.
Andrien Blokker heeft jaren toezicht gehouden op de kavels, maar heeft aangegeven daarmee te willen stoppen. Andrien wordt bedankt voor haar hulp in al die jaren.
Ook de partners van een aantal commissieleden worden ingeschakeld. Roel Zweet komt 's morgens al vroeg met de aanhanger om alle spullen te vervoeren. Fred Smit en Dirk Schouwe zitten onder andere aan de administratietafel. Hoewel de digitalisering ook hier haar intrede maakt, blijven Margo en Sip Haakma de financiële afhandeling voor hun rekening nemen.
Helaas zijn de aanwezigen erg afwachtend met het bieden. De opbrengst is dan ook iets minder dan in voorgaande jaren. Maar de bezoekers genieten zichtbaar van een heel gezellige middag en daar doen we het ook voor. Precies om 17 uur klinkt de laatste hamerslag van veilingmeester Arjan Bossen. De Commissie Kap en Dek kijkt terug op een geslaagde middag.

Namens de Commissie Kap en Dek
Lies Smit

  
Linda Mechielsen in werkjurk, waarbij de achterkant van de jurk wordt opgehaald en niet over de grond sleept.

Vera Vogelpoel-Langedijk in zondagse dracht. (foto's Lisette Bart)

Een blik op een aantal kavels, aangeboden op de veiling. (foto Lisette Bart)

Een blik op een aantal kavels, aangeboden op de veiling. (foto Lisette Bart)

Contributie 2020

In december hebben alle leden van het Westfries Genootschap een verzoek tot betaling van de contributie gekregen. Hoewel de contributie door de meeste leden meteen betaald wordt, kan het voorkomen dat de factuur onderop de stapel terecht is gekomen. Het Genootschap stuurt deze mensen een betalingsherinnering.
Het zou natuurlijk mooi zijn als dat niet nodig was. Dit brengt immers extra kosten met zich mee. Dus heeft u uw contributie voor dit jaar nog niet betaald? Maak het snel over op rekeningnummer NL60 INGB 0000 7079 13 ten name van Westfries Genootschap te Hoorn.

Lekker fietsen of wandelen in eigen omgeving?

Op 27 juni komt ons jaarboek uit. Het boek wordt vanaf 1 juli bij de leden bezorgd. Wij zijn op zoek naar bezorgers, met name voor Schoorl, Zwaag, Berkhout, Den Burg en Den Helder/Julianadorp.
Dus wilt u een wandeling of een fietsritje in uw eigen omgeving combineren met het bezorgen van een stapeltje jaarboeken, neem dan contact op met het secretariaat. Bereikbaar van dinsdag tot en met vrijdag tussen 9 en 12 uur via 0229-217121 of contact@westfriesgenootschap.nl.

Oôs Westfries leeft!

Vezelf, wai zitte d'r middenin en den zien je 'n houp! En wat wai ziene is een grôte toename van de belangstelling voor oôs dialect. D'r komme al vaker studente die in de krant of bai 't Westfries Genootschap oproepe doene voor hulp bai hullie zoektochte. Zoektochte nei de goeie uitspraak, skroifwoize, mooie woorde en de woordvolgorde van 't Westfries.
Deer benne we vezelf kuin op, want wai benne nou ienmaal groôsk op oôs dialect en dat dreige we uit! Deur 't te praten, te skroiven en in voordrachte bai feeste en folklore. Oôs kwartaalblad Skroivendevort leeft ok al ruim 30 jaar een goed leven, dat merke we alle kere weer. 't Succes van ‘Effies klesse’, op de woensdegochend in 't Timmermansgildehuis, bewoist ok datte we nag graag in oôs dialect prate wulle. D'r zitte in de klas van Ina Broekhuizen ok weer zes mense, die lere wulle hullie verhale (zit niet iederien vol verhale?) in 't Westfries te skroiven. 'n Mooi voorbeêld is ok 't stuk wat de manne van 't teneel in Wervershoof opvoerd hewwe: ‘'t Leste kievitsai’, hertaald deur Sjaak Steltepool. Vier volle zale trokke ze en ze gane d'r ok nag de boer mee op. Ok oôze skroifgroepe trede geregeld op, dat hou de blade in de gate! Allegaar goeie berichte over oôs dialect.

Jaap Meester, voorzitter van Creatief Westfries

Zomerdijk bij Noordermeer. (foto K.W. Thorn-Meijer, Hoorn)

Bibliografie van
West-Friesland
1977

Westfries Biografisch Woordenboek
Link, Sjoerd
(1933-2012)

Westfries Biografisch Woordenboek
Horst-Hoekstra, A.C. ter
(1881-1974)

Westfries Biografisch Woordenboek
Schouten, Piet
(1923-2003)