Eerste jaarboek voor Floor Jonkers

Op zaterdag 29 juni werd het 86e jaarboek West-Friesland Oud & Nieuw gepresenteerd. Op deze mooie zomerdag waren vijftig genodigden naar het Regionaal Archief Alkmaar gekomen. De door de directie van het archief geboden gastvrijheid werd door het bestuur van het Westfries Genootschap erg op prijs gesteld. Voor onze vereniging zijn goede contacten met aanverwante organisaties erg waardevol.

Regionaal Archief Alkmaar. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)

Na mijn opening en het welkomstwoord van Paul Post, directeur van het Regionaal Archief Alkmaar, kwam stadsarcheologe Nancy de Jong-Lambregts aan het woord. Met nieuwe technieken, zoals grondradar, zijn zonder te graven allerlei nieuwe ontdekkingen gedaan over de door graaf Floris V in de 13e eeuw gestichte dwangburchten Middelburg en Nieuwburg bij Alkmaar.

De koffie en de thee voor de genodigden worden gepresenteerd in de hal. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)

In het nieuwe jaarboek staat een artikel van Peter Smit met de titel: ‘Opkomst en teloorgang van de Westfriese Streekroman’. In een aanvullend artikel geeft hij een overzicht van schrijvers van Westfriese streekromans. Ik vind dat we het belang van de streekromans voor onze regionale geschiedschrijving niet mogen onderschatten. Ik zou het begrip Westfriese streekroman globaal willen omschrijven als een prozaverhaal dat ergens in Westfriesland speelt, al dan niet in een fictieve plaats. Vaak zijn de dialogen geheel of gedeeltelijk in het Westfries. Vroeger was soms de hele tekst in onze eigen streektaal. Deze boeken geven een goed inzicht in het leven van de tijd waarin zij spelen. Niet alleen worden de mensen en hun dagelijkse bezigheden beschreven, maar je leest ook over sociale verhoudingen, het landschap, de gebouwen en de gebruiksvoorwerpen.

Paul Post, directeur van het Regionaal Archief Alkmaar, verwelkomt de gasten. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)

Peter Smit schrijft dat het jaarboek (toen nog de bundel) van het Historisch Genootschap Oud West-Friesland in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw een belangrijke rol speelde bij het ontstaan van de Westfriese streekromans. De eerste zelfstandige uitgave van een Westfriese streekroman was in 1935 de debuutroman ‘De mens wikt’, van Jannetje Visser-Roosendaal.

Nancy de Jong-Lambregts vertelt over de dwangburchten Middelburg en Nieuwburg. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)

Onze eerste voorzitter, dokter van Balen Blanken, schreef daarin een voorwoord. Hij wees daarin op het historisch belang van de streekroman. Hij schreef: “Wij bewoners van het vlakke polderland, daar hoog in het noorden, bijna in de kop van Noord-Holland, weten dat het gaat en gaan kan als in dit boek beschreven; wij proeven hier het eigen land, wij zien hier de figuren bewegen in hun huizen, die ook onze huizen zijn. Wij zullen constateren dat de Westfries zijn deugden heeft, maar ook zijn ondeugden; wij zullen in onzen eigen spiegel kunnen zien waarin we wel en niet deugdzaam zijn.”

Voorzitter Jan Smit (links) en Floor Jonkers (rechts) na de uitreiking van het eerste jaarboek. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)

Floris Butter was de eerste uitgever van Westfriese streekromans. In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog bestierde hij in Hoorn Drukkerij West-Friesland. Daar werd het veelgelezen Dagblad voor West-Friesland (bijgenaamd ‘Het Buttertje’) gedrukt. Bij dezelfde drukkerij werd jarenlang het jaarboek van het Historisch Genootschap Oud West-Friesland gedrukt en de Stolphoevereeks uitgegeven. Ook gaf Floris Butter het eerder genoemde boek ‘De mens wikt’ uit. Hij schreef zelf ook Westfriese verhalen.
Zijn kleinzoon Floor Jonkers is in 1981 uitgever geworden. Hij is tot de conclusie gekomen dat hij anno 2019 zo'n beetje de laatste uitgever van streekromans is.

Harry de Raad (midden met wit overhemd) toont een aantal bijzondere stukken uit het archief. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)

Vanwege zijn medewerking aan het artikel van Peter Smit in ons jaarboek en vanwege de grote betekenis van streekromans voor onze regionale geschiedschrijving leek het de redactie van het jaarboek en het bestuur van het Westfries Genootschap een goede gedachte om het eerste exemplaar van ons nieuwe jaarboek aan Floor Jonkers uit te reiken.
Laatstgenoemde toonde zich in zijn dankwoord heel vereerd en vertelde dat hij, ondanks dat hij al heel lang in het uitgeversvak zit en veel boekpresentaties had meegemaakt, nog nooit zelf het eerste exemplaar van een boek had gekregen.

Het 18de-eeuwse album amicorum van de Alkmaarse predikant Kulenkamp; op de achtergrond het in de 17de eeuw aangelegde geslachtsregister van de familie Van Egmond van de Nijenburg. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)

Nadat ik de redactiecommissie en de uitgever had bedankt voor hun werk, was het officiële gedeelte van de presentatie afgelopen.
Daarna nog de gelegenheid om mee te gaan met een rondleiding door het archief onder leiding van Harry de Raad.

Jan Smit

Andere artikelen op deze website:

Hé, is dat Westfries?

307. De schooljongens gaan in de winter skosse-loupen (van de ene ijsschots op de andere springen en lopen).

Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.

© 1924-2023 Westfries Genootschap - Contact - Sitemap - Privacyverklaring

West-Friesland, een streek met karakter binnen de Omringdijk.