Bibliotheek » WFON » 1981 » Pagina 8

'Meister' Hammes uit Andijk: een dorpsdokter in de vorige eeuw (1/4)

Eerder verschenen in West-Frieslands Oud & Nieuw, 48e bundel, pagina 8-11.
Uitgave: Historisch Genootschap "Oud West-Friesland", 1981.
Auteur: Piet Kistemaker.

Hoewel hij de titel arts mocht voeren en dus voor dokter had gestudeerd werd hij altijd 'meister' genoemd. Dat was in de jaren toen de dorpsdokter nog 'meester chirurgijn' was. Hij was dan lid van het Cosmas en Damianusgilde en had daarvoor een 'meesterproef' afgelegd.
'O, meester zurezijn,
verlos mij van de pijn!'
Onze voorvaderen liepen niet zo gauw naar de dokter. Een doktersrekening was elk Nieuwjaar een onwelkome verrassing! Zij hielden zich maar liever aan het oude recept:
'Houdt het hoofd koel, de benen warm en het lijf open,
Dan kun je alle dokters laten lopen.'
(de laatste regel met variaties). Maar als voor hun zenuwzinkings, derdedaagse koors en hoe het verder mocht heten de huismiddeltjes niet hielpen, kwam de gedachte op: 'ik most rnaarderes meistere'. Dan werd de dokter gewaarschuwd en dat was maar niet zomaar wat! Telefoon, auto's en fietsen waren er nog niet, dus het werd lopen. Wie dichtbij woonde liep naar het doktershuis; wie veraf woonde naar de kruidenier. Die zette dan een vlaggetje uit. Met de adresbriefjes aan een wasknijper en zo wist dokter zonder veel tijdverlies zijn klanten te vinden.
Meister Hammes woonde op Andijk niet ver van de Bakkershoek, in een huis dat door de gemeente was gebouwd. Hij kwam hier in 1859 vanuit Papendrecht nadat zijn voorganger, dokter Pieter Stolp, naar Zuid-Scharwoude was vertrokken. 'Hammes' klinkt nogal Gronings (patroniem van Hamme, vgl. Tammes en Bammes), maar verder terug zal de oorsprong wel in Duitsland te vinden zijn. Hij was nl. Evangelisch Luthers en zijn vader heette Johann Adolf; wat nogal Duits klinkt.
Pieter Hammes was op 3 maart 1832 te Rotterdam geboren en (waarschijnlijk aldaar) gehuwd met Maria Henriëtta van Steenis; ook te Rotterdam geboren, op 13 mei 1835. Hij heeft te Dordrecht gestudeerd en is eerst een paar jaar dokter te Papendrecht geweest.