Bibliotheek » West-Friesland toen en nu » Deel 15. Sport en spel » pagina 28-33

15.6 Kortebaandraverij in Medemblik

De Dag der Dagen op de Nieuwstraat

Iedere derde maandag in september is er in Medemblik een kortebaandraverij op de Nieuwstraat in het centrum van de stad. De eerste draverij vond hier mogelijk al plaats in 1842. De huidige organisatoren van de draverijvereniging Prins Hendrik kunnen daarmee terugzien op het langstlopende West-Friese sportevenement ooit.

De gracht aan de Nieuwstraat werd in de jaren veertig van de 19de eeuw gedempt, waardoor een perfecte locatie voor het houden van een draverij ontstond. (Coll. Klaas Lageveen, Abbekerk)

Vanouds regelden de herbergiers kortebaandraverijen. Ze lieten die samenvallen met een jaarlijkse paardenmarkt. Zo is bekend dat in Opmeer in het midden van de 18de eeuw al paarden om een gouden zweep draafden.
De plaats lag ongeveer op het midden van de route tussen enerzijds de havensteden Hoorn en Enkhuizen, waar de paardenhandelaren aankwamen die in Friesland hun inkopen hadden gedaan, en anderzijds Schagen, waar ze hun paarden weer verkochten.

‘Onder de man’

Door de samenkomst van paardenhandelaren, en het gegeven dat het Friese paard een natuurlijke aanleg voor de draf bezit, lag het ontstaan van draverijen voor de hand. Anders dan tegenwoordig werd er niet met een sulky gereden, maar ‘onder de man’, dus zonder zadel.
De draverij van Opmeer was tot voor kort de oudst bekende en langstlopende kortebaan van West-Friesland, maar in 1997 staakte de harddraverijvereniging van Spanbroek/Opmeer haar activiteiten.
De kortebaandraverij van Medemblik werd mogelijk in 1842 voor het eerst gehouden. Dit blijkt uit het opschrift op een tekening waarop deze draverij ‘naar het leven’ is getekend door de plaatselijke schilder Jacob Braaff (1776-1864).
Of het opschrift juist is, kan niet worden gestaafd met andere bronnen. Uit de officiële stukken blijkt dat het evenement pas in 1844 voor het eerst plaatsvond en een initiatief was van de koffiehuishouder Sip Lim de Vries. Hij kreeg op 17 september 1844 een vergunning van het stadsbestuur om een draverij te houden op de Nieuwstraat. Er streden vijftien paarden om een zilveren tabakspot, gemaakt door een plaatselijke zilversmid.

Succes

Vanwege het onverwacht grote succes nam de stad het regelen van de draverij over. Er werd een commissie in het leven geroepen en in 1845 volgde plaatsing van een advertentie in de Haerlemsche Courant dat men voornemens was ‘evenals in het voorleden jaar, te Medemblik een HARDDRAVERIJ te doen plaatshebben’. Tot 1884 deed de stad ieder jaar 150 gulden in de prijzenpot.
De draverij bleef een stedelijke aangelegenheid tot 1885, daarna kwam de organisatie in handen van de Harddraverijvereniging Medemblik en Omstreken. Deze was verantwoordelijk voor verschillende sportieve evenementen. Men experimenteerde met draverijen ‘onder de man’, wedstrijden voor boerenpaarden en zelfs wielerwedstrijden. De opvolger van die vereniging, de huidige Harddraverijvereniging Prins Hendrik, concentreert zich uitsluitend op een wedstrijd ringsteken in de ochtend en de draverij zelf in de middag. Er wordt gestreden om een prijzenpot van enkele duizenden euro’s en de winnaar valt eeuwige roem ten deel door de vermelding van zijn naam op de Zilveren Zweep.
Tegenwoordig worden in verschillende steden en dorpen in West-Friesland kortebaandraverijen gehouden, maar dit zijn meestal geen jaarlijks terugkerende evenementen. Naast Medemblik kunnen alleen Schagen, Hoorn en Enkhuizen bogen op een onafgebroken draverijtraditie van meer dan honderd jaar. In Wognum en Venhuizen vinden tijdens de kermis al decennia achtereen harddraverijen plaats.

Ruud Pools uit Uitgeest is één van de grote namen uit de harddraverijsport. Hij werd 20 september 2010 derde op de draverij van Medemblik met Tusee JL. Zijn laatste overwinning dateert van 2006. Na het behalen van vijf overwinningen in Medemblik, in de jaren 1976, 1978, 1984, 1989 en 2002, ontving hij in 2002 de zilveren zweep van de Harddraverijvereniging Prins Hendrik. (Foto TM)

Westfries Biografisch Woordenboek
Balen Blanken, Gerard Cornelis van
(1852-1939)

Westfries Biografisch Woordenboek
Balen Blanken, Gerard Cornelis van
(1852-1939)

De Speelwagen (1955, no. 3)
Stompetoren blijft Stompetoren!