14.4 Watermolen Westuit nr. 7 bij Aartswoud

Moderne bestemmingen voor een oude polder

Al meer dan vier eeuwen staat iets ten oosten van Aartswoud, aan de Kolkweg dichtbij de Westfriesedijk, de watermolen Westuit nr. 7. Deze achtkante binnenkruier werd gebouwd in 1585 om het overtollige water van het Ambacht van West-Friesland genaamd De Vier Noorder Koggen uit te slaan op de toenmalige Zuiderzee. Ooit samen met 24 andere molens.

De molen Westuit nr. 7 in 2010. Het is de laatste van de molengroep, die ten westen van Medemblik stond. (Foto TM)

In de directe omgeving van de Westuit nr. 7 hebben nog drie molens gestaan. Twee hiervan bemaalden eveneens de Vier Noorder Koggen en de derde hield een bijzonder poldertje droog. Het ligt tussen Lambertschaag en Aartswoud en heet de Kolk van Dussen. De Colck ofte Rietlanden is de naam van dit gebiedje op oude kaarten. Vóór de inpoldering was het waarschijnlijk een moerassig gebied dat wellicht is ontstaan toen men hier in 1334 een inlaagdijk aanlegde.
In die tijd werd de voor de dijkenbouw benodigde grond weggegraven uit het naastgelegen land volgens de aloude regel ter naaster lande en ter minster schade.

Zes molens

Ooit stonden aan weerszijden van de Colck ofte Rietlanden twee molengroepen van ieder drie molens en het gebiedje fungeerde als molenkolk voor aan- en afvoer van polderwater. Deze zes molens sloegen met nog negentien andere molens het overtollige water van de polder Vier Noorder Koggen uit op de Zuiderzee. De Westuit nr. 7 behoorde tot de westelijke molengroep. De molen werd in 1997 gerestaureerd en is weer draaivaardig. Het is de enig overgebleven molen van de Vier Noorder Koggen.
Op 26 januari 1641 kreeg Eduart Jacot van Axele, heer van Dussen met de kerkmeesters van Hoogwoud en Aartswoud vergunning om de Colck ofte Rietlanden in te polderen. De bedijkers bouwden een aparte molen voor hun poldertje, in het zuiden begrensd door de Veersloot. Deze molen heeft gestaan vlakbij de westelijke molengroep van de Vier Noorder Koggen en werd afgebroken rond 1908.

De uitkijktoren van de Kolk van Dussen en een informatiebord langs het Pannepad. (Foto TM)

Nieuwe bestemming

De molenkolk bij Aartswoud is in het kader van het ruilverkavelingsproject De Gouw ingericht als natuurontwikkelingsgebied en een deel van de Kolk van Dussen is aangewezen als waterberging. Delen van dit gebied zijn veertig tot zeventig centimeter afgegraven om bij extreme regenval tijdelijk het overtollige water te bergen. Door het graven van een soort krekenstelsel met flauw verlopende oevers heeft men geprobeerd hier het krekengebied van vierduizend jaar geleden in de oude staat terug te brengen.
Vanuit het buurtschap Tropweere is een fietspad aangelegd dat leidt naar de Braakweg onder Aartswoud: het Blôtebienepad. Het is wandelaars echter aan te raden hun schoeisel aan te houden want het pad is verhard met gebroken kleischelpen.
Vanaf het Blôtebienepad loopt een recreatief fietspad naar Lambertschaag: het Pannepad. Een landelijke route dwars door de weilanden ten zuiden van de Kolk van Dussen.
De Veersloot is aangewezen als ecologische verbindingszone. De oevers zijn plasdras gemaakt en in de sloot zijn rietkragen aangeplant. Er zijn in dit gebied geen kloetende boeren meer te zien, maar er kan nog steeds worden gevaren. Door de aanpassing van dammen en de bouw van bruggen en duikers is een mooie recreatieve vaarroute door de Gouw gerealiseerd. En er wordt hier ook nog geboerd.

« Vorige pagina | Volgende pagina »

Andere artikelen op deze website:

Hé, is dat Westfries?

804. 't Hele hussie (de hele boel, alles bij elkaar) was geen cent waard.

Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.

© 1924-2023 Westfries Genootschap - Contact - Sitemap - Privacyverklaring

West-Friesland, een streek met karakter binnen de Omringdijk.