Archivering » Thema's » Stede Broec

Stede Broec: Wapen - Vlag - Ambtsketen

Wapen

Op 26 juni 1816 kregen de gemeenten Bovenkarspel en Grootebroek allebei een wapen. Dat van Bovenkarspel was 'van zilver, waarop een boom van sinopel (smaragdgroen) en twee sterren van goud'. Grootebroek 'werd bevestigd in het gebruik en bezit van een wapen' -zoals de officiële formulering luidt- 'van lazuur (hemelsblauw), beladen met een boom van zilver vergezeld van drie sterren van goud'. Bovendien kreeg het wapen van Grootebroek een kroon van drie bladeren en twee parels.

De boom in beide wapens is een oud symbool: onder een lindeboom werd recht gesproken. Het lag dus voor de hand dat in het wapen van de nieuwe gemeente Stede Broec ook een linde werd opgenomen.

Het wapen van Grootebroek had, misschien door gebrek aan historische overlevering, de kleuren van het rijkswapen: goud op blauw. Het groen en zilver van Bovenkarspel bood attractievere mogelijkheden. De nieuwe gemeente kreeg dan ook een wapen met een schild van zilver, waarop een linde die in drie kruinen is geschoren; in de bovenste kruin zit een vijfpuntige gouden ster. De ster is herleid uit de oude wapens: dat van Grootebroek had er drie, dat van Bovenkarspel twee. Elke ster symboliseerde een dorpskern: Grootebroek, Lutjebroek, de Horn, Bovenkarspel en Broekerhaven. Door de vijf sterren te laten samensmelten tot één met vijf punten, is de eenheid aangegeven.

Het wapen is, in heraldische termen, 'gekanteeld doorsneden': de basis van de boomkruin is een lijn met daarop drie kantelen, die herinneren aan de vroegere stadsrechten. 'Doorsneden' illustreert de oorsprong van de gemeente. Het wapen is getooid met een gouden kroon 'met drie bladeren en twee parels'.

Vlag

In de vlag van Stede Broec zijn dezelfde elementen terug te vinden als in het wapen.

Ambtsketen

Op 16 november 1852 werd bij Koninklijk Besluit bepaald dat een burgemeester een onderscheidingsteken moest dragen als hij in het openbaar optrad, bijvoorbeeld bij ontvangsten, raadsvergaderingen, brand, oproer. Het moest een zilveren penning aan een ketting of aan een oranje zijden lint zijn. Op de penning moest het wapen staan of, als er geen wapen was, de naam van de gemeente.

Toen Bovenkarspel en Grootebroek in 1979 werden samengevoegd, is besloten om een nieuwe ambtsketen te laten maken. Uit de twee oude ketens was, zo vond men, geen enkele symboliek af te lezen en de geboorte van de nieuwe gemeente Stede Broec was een mooie gelegenheid om een keten te laten ontwerpen waarin die wel tot uiting kwam.

De keten is uitgevoerd in zilver, waarvan bepaalde delen verguld zijn. Aan de ene kant van de penning staat het wapen van Stede Broec, aan de andere kant het rijkswapen. Daarboven is een verguld vaartuigje bevestigd, omgeven door bloeiende tulpen. Het bootje heeft een dubbele betekenis: enerzijds wijst het op het feit dat het grondgebied van Stede Broec vroeger een vaarpolder was, waar de tuinders hun produkten met een schuit naar de schuur of de veiling brachten. Anderzijds symboliseert het bootje de Broekerhaven, die al eeuwen van grote betekenis voor de gemeente en het achterland.

Boven het bootje begint de 'ketting' van de ambtsketen, met aan de ene kant het wapen van Grootebroek, aan de andere dat van Bovenkarspel. Verder naar boven zitten tussen de schakels vergulde tulpebollen en figuurtjes die groente symboliseren, de twee belangrijkste tuinbouwprodukten.

Tenslotte zitten er in de keten vijf sterren, die in de oude wapens de drie kernen van Grootebroek en de twee kernen van Bovenkarspel aanduiden.

Bovenstaande tekst is overgenomen uit een informatiefolder van de gemeente Stede Broec (uitgave juni 1998).
De afbeelding van de vlag is afkomstig van de De Vlaggenkaart website.
De afbeelding van het wapen is afkomstig van de Nederlandse Gemeentewapens website.

Westfrieslandspel
Dialectvraag

Weblog Uit en Thuis
22-6-2020: Wapen van Twisk prijkt weer in volle glorie op het oude gemeentehuis

Vierkant 2019
Nummer 3 (Oktober)

Weblog Uit en Thuis
6-9-2018: Westfrieslandprijs 2018 voor Stichting Johannes Bos