Archivering » De Speelwagen » 1947 » No. 10 » pagina 295-296

Molen in gevaar

Eerder verschenen in 'De Speelwagen', 2e jaargang, 1947, No. 10, pagina 295-296.
Uitgave: Historische Genootschappen in Hollands Noorderkwartier.
Auteur: D. B.

De polder „De Lage Hoek” onder de gemeente Hoogwoud, groot 400 ha, beschikt momenteel over twee bemalingsinrichtingen, t.w. een windwatermolen en een electrisch gemaal.
De watermolen, daterende uit 1891, bevat als opvoerwerktuig een houten vijzel met een diameter van 2 meter; de bak, waarin de vijzel draait, is gemetseld doch verkeert in slechte staat, zodat restauratie een gebiedende eis is.
Het windpeluw d.i. de zware draagbalk onder het halslager van de as, aan de voorzijde, vertoont bovendien ernstige tekenen van verrotting, terwijl de wieken ook tekenen van verval vertonen. Het overige houtwerk van de molen als de kap, de romp en gaande werken verkeren in een dergelijke prima staat, dat het werkelijk zonde is, dat een zo kostbaar werkstuk gedoemd zou zijn te verdwijnen. Het gemaal is in 1942 gaan werken. Gedurende de laatste jaren van de bezetting is steeds met het electrisch gemaal gedraaid, doch toen de stroomrantsoenering werd ingevoerd, is de molen wederom als hulpbron ingeschakeld.

De fundering van de watermolen is veel ouder dan deze zelf, hetgeen te verklaren is uit het feit, dat haar voorgangster destijds door onweer is verwoest, terwijl op de bestaande fundering de nieuwe molen is herbouwd.
Deze fundering vertoont ook tekenen van verval, terwijl de zeilen grotendeels stuk geslagen zijn, omdat het z.g. „Dekkersysteem” op de wieken niet juist is gemonteerd.

De Vereniging tot behoud van de molens in Nederland, „De Hollandse Molen”, gaat zich met deze zaak bemoeien en heeft zich bereids in verbinding gesteld met de burgemeester van Hoogwoud. Beiden interesseren zich voor dit kostbaar cultuurmonument, dat dreigt verloren te gaan, indien niet wordt ingegrepen. Ons land, dat zijn molenbezit in een periode van bijkans 30 jaar zag teruggebracht van 7000 tot op ongeveer 1350 zal spoedig als molenland alleen in de geschiedenis nog maar voortleven, is de conclusie van genoemde vereniging, indien niet met alle macht wordt opgetreden tegen de slopers van deze meest karakteristieke en nationale monumenten.

Het polderbestuur zal overtuigd dienen te worden van het belang van het behoud van dit mooie bouwwerk en alles zal in het werk gesteld moeten worden hen te doen afzien van de plannen tot sloping van wieken e.d. Voor het Noordhollandse landschap in het algemeen en voor dat van de Langereis in het bijzonder is deze molen van onvervangbare waarde. Dat men zal slagen dit mooie object te behouden is de wens van alle meerijders van de „Speelwagen”.

D. B.

Kroniek van
West-Friesland
Mei 1993

Westfries Biografisch Woordenboek
Roselaar, Jan
(1892-1963)

De Westfriese Molens
Molen Kerkepolder
Wognum

Kroniek van
West-Friesland
Maart 1974