Bibliotheek » Boeken » West-Friesland... het land waar wij wonen » Pagina 75-76

3.9 Wie is de Westfries

Culturele Westfriezen

Het is moeilijk te bepalen of iets of iemand tot de Westfriese cultuur hoort of niet, te meer omdat het begrip cultuur geen scherpe grenzen kent. Mogen we Gerard Boedijn's compositie op Westfriese teksten tot het streek-eigene rekenen? Mogen de beeldhouwwerken van André Volten die in Amerika staan, gerekend worden tot een speciale regionale cultuur alleen omdat de maker uit Andijk afkomstig is? Waren Johan Messchaert uit Hoorn en Gerard Groot uit Twisk die over heel Europa concerten gaven, typisch Westfriese zangers? Was Bob van Leersum als regisseur, Piet Honing als klarinettist, Dick Visser als gitarist, Robert Anker en Jacob Groot als dichter, Han Ebbelaar als balletdanser zo anders dat je ze direct als kunstenaars van deze streek zou herkennen? Natuurlijk niet.

Wel wordt de kenschets wat gemakkelijker als een kunstzinnige uiting alleen hier voorkomt, dan wel als een kunstenaar een Westfries onderwerp probeert uit te beelden.
Dirk Breed zou men door zijn Kolhornse afkomst en door de onderwerpen die hij schildert een vertegenwoordiger van zo'n cultuur kunnen noemen.
Westfriese literatuur zou toch op zijn minst in het dialect geschreven moeten zijn. De keus is dan niet zo groot, vooral niet als men een zeker kunstzinnig gehalte zou willen zien. Mevrouw Ter Horst-Hoekstra gooit dan met haar ‘Kloin Pittichie’ de hoogste ogen. Van Balen Blanken, Jan Roselaar, Dirk Rempt, Jac. Broersen, en tegenwoordig Nel Zwuup, Jan Pannekeet en Theo Koomen pretendeerden stellig niet Westfriese literatuur met hoofdletters te schrijven. Ze zijn eerder kenmerkend door hun verhalend vermogen, hun dialect en hun streekgebonden onderwerpen. Een bijzondere positie neemt Jannetje Visser- Roozendaal in. Westfriese in hart en nieren is haar werk met die geest doordrongen. Ze heeft echter weinig in het dialect geschreven, maar veel van haar boeken spelen zo duidelijk in deze streek dat zij met recht tot de typisch Westfriese schrijvers mag worden gerekend. Wetenschappers, publicisten en journalisten die van hier komen en over dit land schrijven zijn er vele, maar zij bedienen zich praktisch altijd van het Nederlands. Wel Westfriezen, wel cultureel en toch geen culturele Westfriezen. Zoek het maar uit.

Rederijkers moesten 50 à 60 jaar geleden zo onherkenbaar mogelijk zijn, dan was het pas echt. De kastelein van Oostwoud, die zelf mee toneelspeelde, verried zijn identiteit echter toen hij tijdens de uitvoering van het toneel stapte om een ruzie achter in de zaal te beslechten. Omdat de rest van de spelers zijn terugkomst rustig afwachtte, wist iedereen meteen ‘de hoofdrolspeulder was Klaas Spoiker, vanzelf’. De onderbreking duurde maar kort, Spijker stond als uitsmijter ook zijn mannetje.

Op gebied van het dialect werden en worden vele zaken levendig gehouden door conferenciers. Daan Pool, Kees Stet, André Carrell (die als Willem Wouters van Wognum zijn zoon Rudi in het vak inwijdde) waren daarbij bekende namen.
Zeer opmerkelijk is de dialect-cursus die sinds enkele jaren in Schagen wordt gegeven. Dat de belangstelling op een dergelijke manier wordt gestimuleerd is nog niet eerder vertoond. Een boeiende tegenstelling met de activiteiten van vroegere schoolmeesters die erop uit waren het ‘boerentaaltje’ weg te werken. Een van de aantrekkelijkste vormen van ‘het West-Friesland van de Westfriezen’ is wel de verzameling van zogenaamde naïeve schilderijen in het museum te Hoorn. De door de voormalige directeur W. A. Braasem bijeengebrachte collectie kan met recht als representatief voor een karakteristieke streek met een karakteristieke bevolking gelden. Bovendien zo belangwekkend omdat de verandering in de waardering voor de Westfriese ‘volks’-cultuur hieruit duidelijk blijkt.

Weblog Uit en Thuis
30-9-2019: Een plezierige Open Monumentendag

West-Friesland
toen en nu
5.2 De eeuwenoude sluizen van Schardam

Stukkies uit Skroivendevort
2020 (nummer 4)

West-Friesland
toen en nu
13.1 De oude Ursula van Warmenhuizen