Archivering » Ach Lieve Tijd - West-Friesland » Deel 19: Westfriezen en hun kleurrijke Westfriezen » pagina 454
Dirck Rembrantsz van Nierop is een van de meest begaafde mensen die Nieuwe Niedorp ooit heeft
voortgebracht. Toch is er in dit dorp geen straat naar hem vernoemd. Merkwaardig, want Dirck Rembrantsz
van Nierop was in de zeventiende eeuw een van de beroemdste wis- en sterrenkundigen van ons land. Een
dertigtal boeken staat op zijn naam, handelend over onderwerpen als sterrenkunde, zeevaartkunde en
aardrijkskunde. Hij gaf ook les in wiskunde en de stuurmanskunst.
In de Gouden Eeuw nam West-Friesland volop deel aan de zeevaart die de Nederlandse zeelieden overal
ter wereld bracht. De wis- en sterrenkunde ten dienste van de zeevaart werden druk beoefend. Veel zeer
verdienstelijke dilettanten op dit gebied maakten uitgebreide studie van zaken als de loop van de
sterren en het planetenstelsel. Rembrantsz van Nierop was een van hen.
Franse wijsgeer
Dirck Rembrantsz werd in 1610 geboren in Nieuwe Niedorp, waar hij zijn hele leven bleef wonen. Hij
stierf er in 1682, op 72-jarige leeftijd. Zoals op zijn grafsteen staat, had hij ‘een schrander
hooft’. Met geleerden uit binnen- en buitenland onderhield de Niedorper een uitvoerige
briefwisseling. Zo had de Franse wijsgeer Descartes, die enige jaren in Egmond-Binnen woonde, veel
waardering voor de bekwaamheden en verdiensten van Dirck Rembrantsz. De wijsgeer rekende de Niedorper
tot zijn beste vrienden. Hij had Dirck, van oorsprong schoenmaker, van 1645 tot 1649 onder zijn hoede
gehad als leerling.
Tot de vriendenkring van Dirck behoorden voorts Hevelius en Hevel, een beroemd sterrenkundige uit
Dantzig, en de Nederlandse wis- en sterrenkundige Christiaan Huygens. Enkele jaren na zijn dood verschenen
64 brieven in druk die ‘enige Wiskunstenaren’ hadden geschreven aan de Niedorper.
Aan veel leerlingen gaf hij onderwijs in de wis- en stuurmanskunst.Van de hand van Dirck Rembrantsz
verscheen in de periode 1653-1680 een flink aantal boeken. Werken als ‘Onderwijs der Zeevaert’
en ‘Des Aertrijcks beweging en zonnestilstand’ werden vele malen herdrukt. Hij bewerkte
en gaf het journaal van zeevaarder Abel Tasman uit. Samen met zeevaarder Willem de Vlaming vervaardige
hij zeekaarten. Op het titelblad van zijn boeken noemde Dirck zich altijd ‘liefhebber der
Mathematische Konsten’.
Gerrit Nobel, lid van de ‘Schager’ Nobelfamilie, geparenteerd aan de families Blaauboer, Kaan en Zwaag, was een geboren en getogen Lutjewinkeler. Van 1907 tot 1942 gemeente-ontvanger in Winkel is hij de gemeente van zijn geboorte steeds trouw gebleven. Gerrit Nobel was een gezaghebbende figuur in de agrarische wereld en bekleedde zeer veel functies, met name in de zuivelsector. Zo was hij secretaris van de Coöp. Bond van Zuivelfabrieken – hij was een fervent verdediger van de kleine zuivelfabrieken –, voorzitter van de vereniging Kaasmerk en de vereniging Het Landbouwhuis; belangrijke functies had hij in ‘Noorderkwartier’ en de Alkmaarse Kamer van Koophandel; hij was medeoprichter van de Coöp. Zuivel bank en het Landbouwhuis in Alkmaar. Vanwege zijn verdiensten voor het landbouw-huishoudonderwijs werden drie huishoudscholen in Noord-Holland naar hem genoemd, die van Schagen, Alkmaar en Hoorn Purmerend. Bekend was zijn liefde voor het landschapsschoon en de geschiedenis van West-Friesland. Vandaar zijn jarenlange voorzitterschap van het ‘Historisch Genootschap Oud West-Friesland’.
AFBEELDING(EN) NOG NIET BESCHIKBAAR = Linksboven: Talloze titels heeft Dirck Rembrantsz van Nierop op zijn naam
staan, over onder meer wiskunde, geografie en astronomie. In veel boeken noemde de schrijver zichzelf
een ‘liefhebber der Mathematische Konsten’. Over geluid, muziektonen en instrumenten schreef
hij het boek Wiskonstige Musyka. (A. Wit, Nieuwe Niedorp)
Rechtsboven: Bij het binnengaan van de Hervormde Kerk te Nieuwe Niedorp valt meteen de grafsteen van
Dirck Rembrantsz van Nierop op. Boven zijn grafschrift is een hemelglobe gebeiteld met de zon als
middelpunt. Om de zon heen zijn de twaalf tekens van de dierenriem – alle sterrenbeelden –
afgebeeld. (A. Wit, Nieuwe Niedorp)
Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.