Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun sport en spel

De banen hadden een lengte die vergelijkbaar is met die van nu, 300 tot 350 meter. Aan het eindpunt zaten twee ‘goemannen’ op een ladder of stellage om de winnaar te bepalen en in het midden van de baan stonden er ook twee.
In de achttiende eeuw al werden ‘allerlije molesten en ongeoirloofde kneepen’ gemeld: uit het spoor rijden, op de baan van de mededinger rijden, het paard laten rennen of galopperen en ook het proberen om met spiegeltjes het paard van de mededinger schichtig te maken.

Exclusief

Beschaafder ging het er aan toe bij het biljarten. Ontstaan als exclusief spel voor de ‘happy few’ ontwikkelde het zich tot een echte volkssport, zeker in West-Friesland. Voor de Tweede Wereldoorlog werd er nog wel met ivoren ballen gespeeld, maar dat was moeilijk voor beginnende biljarters. Je hoefde de deur maar twee tellen open te zetten en ze liepen weer anders door de tocht.
Natuurlijk was het materiaal niet zo goed als nu. Hier en daar was wel eens een lei gescheurd en helemaal recht stonden de biljarts eigenlijk nooit. Extra druk was het met de kermis. Dan werd er ‘afgeklopt’, wie om de meeste consumpties durfde te spelen kreeg voorrang. Tot twintig, veertig en zelfs honderd consumpties! Wie dit durfde stootte af. De consumpties werden na afloop vaak verdeeld, maar de verliezer moest betalen. Soms vormden wat kornuiten een potje. De eerste hield zich dan in en won zijn partijtje net, waarna weer een ander kwam en het spelletje werd doorgezet. Zo kon je wel eens een avondje gratis drinken. Er wordt nog steeds heel veel gebiljart in West-Friesland, maar tot het hoogste niveau is men hier nooit gekomen, meervoudig nationaal kampioen Piet Vet uit Berkhout uitgezonderd.

Kattenlijken drijven langs

Heel algemeen in West-Friesland is ook zwemmen. Allereerst in de sloot of een meertje natuurlijk. Vandaar dat in veel plaatsen de zwembaden zoals we die nu kennen pas laat van de grond kwamen; op het platteland tenminste.

AFBEELDING(EN) NOG NIET BESCHIKBAAR = Linksboven: Tijdens de festiviteiten ter ere van het twintigjarig bestaan van de harddraverijvereniging Enkhuizen en Omstreken werd onder andere een kortebaandraverij gehouden. Over de klinkers werd zand gestrooid, zodat de paarden een betere grip hadden. (P.M. Rooker, Enkhuizen)

Rechtsboven: Er waren mooie prijzen te verdienen aan het begin van de 20ste eeuw tijdens de ringsteekwedstrijden op de landbouwtentoonstelling in Heerhugowaard. Voor de winnaar een schemerlamp; de tweede prijs een klok en voor nummer drie was een theepot met theelichtje beschikbaar gesteld. (C. Modder, Aartswoud)

Midden: Groepsfoto van de Ursemmer ruitervereniging. (HKU)

« Vorige pagina | Volgende pagina »

Andere artikelen op deze website:

Hé, is dat Westfries?

173. 'Tijd is geld', zegt men. Daar is veul van an (grotendeels waar).

Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.

© 1924-2022 Westfries Genootschap - Contact - Sitemap - Privacyverklaring

West-Friesland, een streek met karakter binnen de Omringdijk.