Bibliotheek » Ach Lieve Tijd - West-Friesland » Deel 17: Westfriezen en hun sport en spel » pagina 397

Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun sport en spel

Tussen de palen moesten de colvers de bal dan een paar keer heen en weer spelen. Zo wordt het spel nog steeds gespeeld.

Maar de belangstelling stierf langzaam weg, net als die voor het kaatsen. In de achttiende eeuw waren er nog veel kleine colfbanen, vergelijkbaar met het huidige midgetgolf, maar later werd de sport door het afnemende aantal beoefenaars steeds minder aantrekkelijk voor de caféhouder, die wel veel plaats kwijt was aan de baan, maar er weinig mee verdiende.

Van Balen Blanken

Dat deze sport niet helemaal is uitgestorven hebben we te danken aan Gerard Cornelis van Balen Blanken, huisarts te Spanbroek. In november 1884 was er een kolfwedstrijd ‘vanwege sociëteit De Vier Eenen’ in Spanbroek en daar rijpte bij Van Balen Blanken het idee om een kolfbond op te richten. Dat gebeurde een half jaar later in Haarlem. De aangesloten clubs, gemiddeld een stuk of vijftien, kwamen uit West- en Noord-Nederland. In West-Friesland waren er clubs bij aangesloten als Op Maat uit Zuid-Scharwoude, Sta Vast uit Schellinkhout en Bovenkarspel en Over de Helft uit Nieuwe Niedorp. Van Balen Blanken is, met een onderbreking van tien jaar rond de eeuwwisseling, in een periode van ruim vijftig jaar voorzitter geweest van de kolfbond, van 1885 tot en met 1936.
Kolven werd vooral tijdens kermissen om ‘prijs en premie’ gedaan. In 1883 bijvoorbeeld was er tijdens de najaarskermis in Berkhout bij een kolfwedstrijd in totaal 45 gulden te verdienen, een maandloon voor een arbeider.

AFBEELDING(EN) NOG NIET BESCHIKBAAR = Linksboven: Kolven wordt reeds eeuwenlang in West-Friesland gespeeld. Lange tijd was het een echte volkssport, die op straat werd beoefend. Dat gaf wel eens overlast. In strenge winters konden kolvers uitwijken naar het ijs. Daar hadden minder mensen last van het spel en met een beetje geluk was de ijsvloer spiegelglad. De 17de-eeuwse straten waren dat nooit. (WFM)

Linksmidden: Foto van de Andijker kolfclub Tot Uitspanning uit 1917. (N.J. Groot, Hoorn)

Rechtsmidden: De bekende Spanbroeker huisarts Gerard Cornelis van Balen Blanken (18521939) richtte in 1885 de Nederlandse Kolfbond op. Vijf jaar eerder had hij in zijn woonplaats de kolfcl ub De Vier Eenen opgericht. Van Zeeland tot Friesland werd de sport toen beoefend, maar de spelregels verschilden van streek tot streek. Van Balen Blanken stelde een uniform wedstrijdreglement op en bepaalde de afmetingen van de speelbaan. (AWG)

West-Friesland
Oud & Nieuw (2001)
Grote veranderingen tekenen West-Friesland

Vierkant 2020
Nummer 2 (Juli)

Westfries Biografisch Woordenboek
Molenaar, Klaas
(1940-2017)

Weblog Uit en Thuis
19-11-2021: Najaarsstreekmiddag in het teken van ...