Bibliotheek » Ach Lieve Tijd - West-Friesland » Deel 16: Westfriezen en hun armen en zieken » pagina 383

Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun armen en zieken

Foto van het rooms-katholieke armenbestuur van de Sint Hiëronymus parochie in Wognum in 1938. Rond de tafel zien we van links naar rechts Simon Sjerps, Jan Wit, Piet Ootes en Klaas Schipper. (A.A.G. Smit, Wognum)

Vincentius

De Schager katholieke armen kregen huisbezoek van de Vincentiusvereniging, voluit de Vereeniging van den Heiligen Vincentius van Paolo (opgericht in 1853). Deze vereniging was er allereerst voor het eigen zielenheil van de leden, de Vincentianen, vooral kleine zakenlieden. Liefdadigheid was het middel voor die zelfheiliging en voor de godsdienstige en zedelijke opvoeding van de arme gezinnen. Die werden voortdurend gecontroleerd op hun gedrag, op hun persoonlijke hygiëne en op het schoolbezoek van hun kinderen. Deze controle werd veelal weinig gewaardeerd, maar de armbezoekers gaven wel geld, brood, kleding of meubels. Daarom werden deze Vincentianen binnengelaten. In West-Friesland hadden de steden en vele dorpen een Vincentiusvereniging.
In Schagen was het rijke rooms-katholieke armenbestuur in 1856 karig met de bedeling. Enkele bejaarden kregen veel te weinig geld voor voedsel, kleding en onderdak; ze leden zeer veel gebrek en vroegen dus de gemeente om hulp. Die kregen ze omdat pastoor A. Heuvels ook door het gemeentebestuur niet tot ruimere bedeling te bewegen bleek.

Klaas Zijp was in de crisisjaren burgemeester van Abbekerk. Op de foto bezorgde Zijp (rechts) waardebonnen aan een oude visser en zijn vrouw. (C. Modder, Aartswoud)

Spinbanen

Het marktstadje kende omstreeks 1850 ook werkverschaffing voor de armen. In de spinbaan werd garen gesponnen ten dienste van onder meer zeilwerkfabrieken te Krommenie en elders. Ook werd vlas geteeld en bewerkt. De Schager armen konden een groot deel van het jaar bij de werkverschaffing terecht. Vanaf 1858 waren er zelfs twee spinbanen: één van het rooms-katholieke armenbestuur (dat het initiatief tot de splitsing had genomen) en één van de hervormde diaconie.
De aanleg van de spoorlijn tussen Den Helder en Alkmaar via Schagen verschafte in 1864 zoveel werk, dat de spinbanen konden sluiten. Maar met de agrarische crisis vanaf 1881 braken weer moeilijke tijden aan. Veel reguliere arbeid viel stil. Ook nu moest werkverschaffing door gemeenten en particulieren uitkomst bieden: het rooien van bomen, het egaliseren van wegen, het reinigen van riolen en straten, sneeuwruimen, veldarbeid.

In dit Sint Jozefhuis werden alle bewoners op de foto gezet: voorop de wezen, de arme ouden van dagen achteraan; de zusters van de Voorzienigheid rechts in het midden en de regenten links van de jubilaris.

De Westfriese Molens
Poldermolen
Hensbroek

Weblog Uit en Thuis
27-6-2016: Presentatie eerste jaarboek 2016 in Zuidermeer

Weblog Binnendijks
5-12-2012: Een bijzondere boerderij in Oostwoud

Bibliografie van
West-Friesland
c.a. 1970-1971