Bibliotheek » Ach Lieve Tijd - West-Friesland » Deel 16: Westfriezen en hun armen en zieken » pagina 377

Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun armen en zieken

Foto uit 1936 van de binnenplaats van het protestantse weeshuis van de stad Hoorn, gevestigd aan de Korte Achterstraat. In de tuin staan de beelden van een weesmeisje en weesjongen. De weeskinderen van de stad Hoorn droegen een rood-wit uniform: zo waren de kinderen voor iedereen herkenbaar. (AWG)

Het eerste weeshuis

West-Friesland kende vroeger veel weeshuizen. Medemblik kreeg als eerste in 1504 een weeshuis, Hoorn volgde in 1531, Enkhuizen in 1551. Ook Grootebroek kreeg zo'n tehuis in 1575, hetzelfde jaar waarin de wezen van Medemblik een nieuw onderkomen betrokken. Door de reformatie gingen katholieke kerken en kloosters over in protestantse handen; of ze vervielen aan de lokale overheden.
Zo had Medemblik twee kloosters met in 1514 nog honderd zusters. Zestig jaar later schonk Prins Willem van Oranje die kloosters, op verzoek van het stadsbestuur, aan de wezenzorg. Mits de nog in leven zijnde zusters (begijnen) er tot hun dood verzorgd zouden worden.

Collectebus waarmee geld werd ingezameld voor de wezen van Hoorn. (WFM)

Zo werd het Katrijne-convent tot weeshuis voor kinderen van maximaal negen jaar oud, van wie beide (overleden) ouders burgers van Medemblik waren geweest. Dit werd een zogeheten burgerweeshuis. De andere arme wezen werden in het Armenhuys ondergebracht.

Eerbied en vlijt

De discipline in de weeshuizen was doorgaans streng en de opvoeding richtte zich op eerbied, vlijt, gehoorzaamheid en dankbaarheid. Na enig onderwijs te hebben gevolgd, dienden de kinderen een vak te leren; de jongens een ambacht als kleer- of schoenmaker. De meisjes werden opgeleid voor huishoudelijk werk, wat ook weer personeel in het weeshuis scheelde.

Tekening van Cornelis Pronk uit 1727 van de tuin van het protestantse weeshuis van Hoorn. In 1674 kreeg een aantal kinderen aanvallen van stuipen. Ze vielen ter aarde en maakten vreemde geluiden. Doktoren wisten zich geen raad met de situatie. In de Hoornse kerken werd daarop gebeden voor de gezondheid van de kinderen. De katholieke kerken deden niet mee. (WFM)

Herdenkingspenning in 1895 uitgereikt aan mevrouw Kroon-Heidenrijk, die toen 40 jaar lang regentes van het protestantse weeshuis van Hoorn was. (WFM)

West-Friesland
toen en nu
8.6 Beeld van tuinder in Sint Pancras

Weblog Uit en Thuis
5-8-2015: Eerste maandag van augustus in Opmeer ...

Ach Lieve Tijd
9: Westfriezen en hun boeren

De Westfriese Molens
Waarlands Molen
Waarland