Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun dagelijks leven

Niet lang daarna ging de brandewijnkom rond en beurtelings nam ieder een lepel. Rond klokke twaalf was er een broodmaaltijd, later volgde het warm eten: soep met kluif, kapucijners of grauwe erwten met rozijnen en boter en griesmeel met ‘bessepent’ toe. Boerenjongens en brandewijn met neut waren de favoriete dranken. Tussendoor werden er liederen gezongen en wensen naar voren gebracht. ‘Stukkies doen’ was nog niet in. Onder leiding van viool- en basmuziek gingen de beentjes van de vloer voor de boerenschots en de kruispolka. Na middernacht gingen bruid en bruidegom enige tijd naar bed, de anderen feestten door tot ongeveer acht uur 's morgens. Daarna werd het bruidspaar door de ‘speelnoten’ weer ‘onder het laken’ opgehaald en naar de herberg gebracht, waar het feest doorging tot 's avonds negen uur.
Een meisje van de gegoede boerenstand kreeg als uitzet onder andere mee: hemden, broeken, borstrokken, onderlijfjes, onder-, boven- en tussenrokken en nachtsokken. Van alles twaalf stuks. De uitzet van een jongen bestond uit lijfgoed: roodbaaien hemden en broeken die met een bandje onder de knie werden vastgebonden.
Het pasgetrouwde stel had van de ouders een paar mud rogge gekregen, waarvan de bakker brood bakte. Ook waren er twee circa 80 cm lange latjes gemaakt, één voor het bruidspaar en één voor de bakker. Telkens als er een brood werd afgeleverd, legde de bakker de latjes naast elkaar en maakte hij een kerf in beide latjes. Zo kon hij precies bekijken hoeveel broden ze hadden gehad en of hij de paar mud rogge al opgebakken had, want hoeveel er uit zo'n zak gingen, wist hij precies.

Boze geesten

Zo ging het leven verder, jarenlang, het geluk was dichtbij, totdat er een ziekte toesloeg en er een donkere tijd aankwam, met soms als gevolg een sterfgeval in de familie.
In 1624 werd te Medemblik een keur opgesteld die verschillende begrafenisrituelen met een ketterse achtergrond verbood. De doden mochten niet meer rondom de kerk worden gedragen en de klokken mochten niet meer worden geluid. Dat deden de inwoners van de havenstad altijd om boze geesten te verjagen.
Het klokluiden werd later weer in ere hersteld. Zo stelde het gemeentebestuur van Spanbroek in 1833 vast: ‘Het luiden der klok, zal op verlangen mogen plaats hebben, zoowel bij het overleiden als begraven telkens zal daarvoor worden betaald ƒ&$nbsp;1,- ten voordeele der algemeene armen.’ Het had wel een andere functie gekregen: enerzijds uitnodigend, anderzijds eerbied tonend voor de dode.

AFBEELDING(EN) NOG NIET BESCHIKBAAR = Linksboven: Op 19 april 1883 trouwden Jan Blokdijk uit Harenkarspel en Dieuwertje Galis uit Zwaag. Het huwelijk werd gesloten in Wervershoof. Het jonge paar kreeg een op glas geschilderde gelukwens, waarop de onbekend gebleven maker aan het jonge paar een aantal levenwijsheden meegaf. (WFM)

Rechtsboven: Merklappen waren oorspronkelijk proeven van bekwaamheid voor de 18de-eeuwse meisjes, die handwerklessen volgden. Later, tot op de dag van vandaag, zijn merklappen voor de maakster een souvenir van haar leven of dat van haar gezin. Het Westfries Genootschap heeft in 1967 een merklap uitgegeven met daarop de bekendste gebouwen van de regio, alsmede enkele gemeentewapens. (WFG)

Onder: Bij de geboorte van een kleintje schonk de nieuwbakken vader vaak brandewijn aan het kraambezoek. De gasten kregen een zilveren of een tinnen kom in handen, waaruit ze één teug namen en de kom vervolgens doorgaven. (ZZM)

« Vorige pagina | Volgende pagina »

Andere artikelen op deze website:

Hé, is dat Westfries?

649. Loop je straks even aan: ik heb 'n boskip an je (iets met je te bespreken).

Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.

© 1924-2021 Westfries Genootschap - Contact - Sitemap - Privacyverklaring

West-Friesland, een streek met karakter binnen de Omringdijk.