Archivering » Ach Lieve Tijd » Deel 10: Westfriezen en hun oorlogen en opstanden » pagina 241

Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun oorlogen en opstanden

De huizen moesten tijdens de oorlogsjaren worden verduisterd. Zo konden de geallieerde vliegers zich niet oriënteren tijdens hun nachtelijke vluchten naar Duitsland.

Grote politieke onrust ontstond aan het einde van de achttiende eeuw, toen er een streven opkwam naar een democratischer staatsbestel. Ontevreden burgers, die de gevolgen van de economische achteruitgang ondervonden, wilden meer invloed op het bestuur. verbonden zich met regenten die modernisering van het bestuur wilde, met minder macht voor de stadhouder. De scheidslijnen lagen soms dwars door families heen.

Patriot op de vlucht

Het gewone volk bleef daarentegen fel aanhanger van Oranje. De onrust nam toe. Het hof van Willem V moest Den Haag ontvluchten. Prinses Wilhelmina, een stuk krachtdadiger dan haar man Willem V; reisde daarom naar Den Haag, maar werd door de patriotten tegengehouden. Uiteindelijk riep zij haar broer, de koning van Pruisen, te hulp. De Pruisische troepen maakten een einde aan de patriottenbeweging. Veel patriotten sloegen op de vlucht. Eén van hen was de secretaris van het college van Gecommitteerde Raden van West-Friesland en het Noorderkwartier, Bernardus Blok.

De Jeugdstorm, de jongerenbeweging van de NSB die met de Duitse bezetter sympatiseerde, verzameld voor het Waaggebouw in Alkmaar. De Hoornse afdeling was er ook. (AWG)

In de Westfriese steden was het vooral onrustig geweest in Alkmaar en Hoorn, in iets mindere mate in Enkhuizen. Bij de eerstvolgende regeringsverandering door de stadhouder werd dan ook vrijwel het volledige stadsbestuur van Alkmaar en Hoorn afgezet.
Na het afslaan van de patriottenopstand en het herstel van de oude orde sukkelde de Republiek der Verenigde Nederlanden nog enkele jaren door. Intussen brak in Frankrijk de revolutie uit.
Veel uitgeweken patriotten bevonden zich bij de Franse legers toen die oprukten naar het noorden. In januari 1795 trokken de Fransen over de bevroren rivieren. Zij werden als bevrijders binnengehaald. De stadhouder vluchtte met zijn gevolg naar Engeland. Het oude bewind was voorgoed voorbij.

Soldaten in Schager Slot

Na de door de Fransen bewerkstelligde Bataafse omwenteling ontstond een democratischer bestuursvorm, waarin ook mensen met een andere godsdienst dan de hervormde werden toegelaten. De burgerij kreeg meer invloed en het platteland kon ook afgevaardigden naar Den Haag sturen.

Na de capitulatie van Nederland op 15 mei 1940, namen de Duitsers de strategische plaatsen van Nederland in Duitse militairen bij Alkmaar op weg naar het vliegveld van Bergen. (N.J. Grooff, Schagen)