Bibliotheek » Ach Lieve Tijd - West-Friesland » Deel 10: Westfriezen en hun oorlogen en opstanden » pagina 241
De huizen moesten tijdens de oorlogsjaren worden verduisterd. Zo konden
de geallieerde vliegers zich niet oriënteren tijdens hun nachtelijke vluchten naar Duitsland.
Grote politieke onrust ontstond aan het einde van de achttiende eeuw, toen er een streven opkwam
naar een democratischer staatsbestel. Ontevreden burgers, die de gevolgen van de economische
achteruitgang ondervonden, wilden meer invloed op het bestuur. verbonden zich met regenten die
modernisering van het bestuur wilde, met minder macht voor de stadhouder. De scheidslijnen lagen soms
dwars door families heen.
Het gewone volk bleef daarentegen fel aanhanger van Oranje. De onrust nam toe. Het hof van Willem V
moest Den Haag ontvluchten. Prinses Wilhelmina, een stuk krachtdadiger dan haar man Willem V;
reisde daarom naar Den Haag, maar werd door de patriotten tegengehouden. Uiteindelijk riep zij haar
broer, de koning van Pruisen, te hulp. De Pruisische troepen maakten een einde aan de patriottenbeweging.
Veel patriotten sloegen op de vlucht. Eén van hen was de secretaris van het college van
Gecommitteerde Raden van West-Friesland en het Noorderkwartier, Bernardus Blok.
De Jeugdstorm, de jongerenbeweging van de NSB die met de Duitse bezetter
sympatiseerde, verzameld voor het Waaggebouw in Alkmaar. De Hoornse afdeling was er ook.
(AWG)
In de Westfriese steden was het vooral onrustig geweest in Alkmaar en Hoorn, in iets mindere mate in
Enkhuizen. Bij de eerstvolgende regeringsverandering door de stadhouder werd dan ook vrijwel het
volledige stadsbestuur van Alkmaar en Hoorn afgezet.
Na het afslaan van de patriottenopstand en het herstel van de oude orde sukkelde de Republiek der
Verenigde Nederlanden nog enkele jaren door. Intussen brak in Frankrijk de revolutie uit.
Veel uitgeweken patriotten bevonden zich bij de Franse legers toen die oprukten naar het noorden. In
januari 1795 trokken de Fransen over de bevroren rivieren. Zij werden als bevrijders binnengehaald.
De stadhouder vluchtte met zijn gevolg naar Engeland. Het oude bewind was voorgoed voorbij.
Na de door de Fransen bewerkstelligde Bataafse omwenteling ontstond een democratischer bestuursvorm, waarin ook mensen met een andere godsdienst dan de hervormde werden toegelaten. De burgerij kreeg meer invloed en het platteland kon ook afgevaardigden naar Den Haag sturen.
Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.