Bibliotheek » Ach Lieve Tijd - West-Friesland » Deel 10: Westfriezen en hun oorlogen en opstanden » pagina 234
Nadat Willem van Oranje in 1584 was vermoord, werd zijn 17-jarige zoon
Maurits de nieuwe stadhouder.
Na een bemiddelingspoging van de stad Haarlem werd het oproer weliswaar gesust doch de rust keerde
niet weer.
Op een algemene vergadering van alle steden en dorpen in Hoorn besloot men geen ruitergeld meer te
betalen. Bovendien deden in de maanden daarna ‘schamele ghesellen die niet en hadden te
verliesen’ verschillende malen aanvallen op de huizen van rijke burgers waarbij zij eten en
drinken eisten. Was de opstand eerst alleen een zaak van enkele boeren, nu voegden zich ook landlopers
en bedelaars bij hen. Daarmee veranderden ook de eisen: de te hoge belastingen waren het gevolg van de
oorlogen, waardoor tevens de werkloosheid was toegenomen zodat men zijn brood niet meer kon verdienen.
Men eiste dus vrede, want daarmee zouden beide problemen worden opgelost. De gevoerde onderhandelingen
leidden echter niet tot een oplossing.
In 1588 betwistten de voormalige geuzen leider Diederik Sonoy en Maurits
elkaars macht in het Noorderkwartier. Maurits liet Medemblik, waar Sonoy resideerde, omsingelen. Toen
deze inzag dat zijn posistie onhoudbaar was, vertrok hij naar Engeland. Op de kaart is de geheel omsingelde
stad te zien.
In april kwamen de steden en dorpen weer in vergadering bijeen, ditmaal te Nieuwe Niedorp, waar men
de onderlinge solidariteit benadrukte.
Niet alleen keerde men zich nu tegen het systeem van belastinginning, maar ook tegen de grafelijke
politiek als geheel. De stedelijke elite kreeg de meeste schuld: zij was politiek verantwoordelijk
voor het uitzuigen van het land door in de Staten de zware belastingen goed te keuren en bovendien was
diezelfde elite belast met de inning. Toen geruchten de ronde deden dat de stadhouder zich met een leger
voorbereidde op een aanval om Alkmaar, besloten de boeren om een legertje te organiseren en zich te
beraden op een tegenactie.
Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.