Archivering » Ach Lieve Tijd » Deel 8: Westfriezen en hun jonge jaren » pagina 185

Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun jonge jaren

Weduwen en wezen

Wezen uit het protestantse weeshuis in Hoorn waren voor iedereen duidelijk herkenbaar aan hun roodwitte uniformen, de kleuren van de stad. Zij werden dan ook door de stad Hoorn onderhouden. Deze beeldjes uit de 18de eeuw zijn afkomstig uit het weeshuis. (WFM)

Uit de weeshuisarchieven ontstaat een goed beeld hoe men weeskinderen uit het gewone volk voorbereidde op een zelfstandig bestaan. De eerste berichten over de opvang van wezen verschijnen omstreeks 1530. De armenvoogden in de Westfriese steden deden wezen- en halfwezen tegen betaling bij gezinnen in de kost. De kerk zag er op toe dat het kind christelijk werd opgevoed, leerde lezen en schrijven en een vak leerde.

De regentessen van het Gereformeerde Weeshuis te Medemblik lieten op dit bord hun namen voor de eeuwigheid vastleggen. (OVM)

Te Heerhugowaard plaatsten de weesmeesters omstreeks 1880 zes kinderen bij arme weduwen die wel een financieel extraatje en een hulpje in de huishouding konden gebruiken. Aan de opvoeding en vorming van de kinderen konden zij niet veel aandacht besteden. Desondanks zou het gebruik van een gastgezin, een oorspronkelijk katholieke vorm van wezenopvang, tot ver in de twintigste eeuw in gebruik blijven.
Na de Reformatie van circa 1580 werd de opvang van wezen grootschalig aangepakt. Alle katholieke conventen, kloosters en landerijen werden geconfisqueerd en eigendom van de stad waartoe zij behoorden. Zo kwamen gebouwen en financiële middelen beschikbaar om de wezenopvang centraal te regelen. Het weeshuis bleek al spoedig een kostenpost voor de stad te worden.

Van 1575 tot 1956 was in Grootebroek een weeshuis gevestigd. Oorspronkelijk stond dat alleen open voor kinderen van wie de overleden ouders gereformeerd waren geweest. Foto uit het begin van de 20ste eeuw. (M. Reus, Grootebroek)