Bibliotheek » Ach Lieve Tijd - West-Friesland » Deel 6: Westfriezen en hun dorpen » pagina 145

Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun dorpen

Er zat niks anders op dan de regels voor hulp aan te scherpen en schulden van derden snel proberen in te vorderen. Als het economisch goed ging, dan konden eerder leningen worden verstrekt aan hen die het financieel moeilijk hadden.

Café De Zeven Groene Bomen te Binnenwijzend, met op de achtergrond de uit 1901 stammende melkfabriek Eureka. Foto uit 1913. (G. Stapel, Hoogkarspel)

In 1861 stelde de dorpspredikant van Berkhout zelfs voor ‘dat aan alle winkeliers in onze gemeente, die tevens sterke drankverkopers zijn, stellig zal worden aangezegd, dat zij de leverantie hunner koopwaren aan de diaconie dezer Gemeente tot zelfs in geringste bijzonderheid zullen verliezen, zodra zij zelfs de minste hoeveelheid sterken drank aan eenige inwoners van de genoemde Diaconie armhuis, onverschillig wie het zijn mogen verkoopen of afgeven.’
Veelzeggend voor de tijd van toen is ook het voorbeeld van een lid van het Armbestuur in Langedijk. Deze persoon ontdekte dat een van de bedeelden kaas op zijn brood at en besloot daarom onmiddellijk tot intrekking van de uitkering voor veertien dagen. Of de vrouw in hetzelfde dorp, die in de donkere maanden van het jaar steevast haar man de keus voorlegde: ‘Wat doen we vanavond, suiker in de thee of de lamp aan?’ Dat het ook veel later niet altijd even makkelijk was, blijkt uit het verhaal van een grote familie waarvan moeder 's avonds de zakken van de ‘werkende joos’ afstruinde op kleingeld. Ze kon dat dan aan de jongste geven, die studeerde in Amsterdam en met de trein reisde naar de universiteit.

Van 1658 tot 1918 was er aan het Noordeinde 95 te Lambertschaag een bakkerij gevestigd. De laatste bakker die er werkzaam is geweest, was Gerrit Langedijk. Op deze foto van omstreeks 1915 staat zijn echtgenote: de tweede vrouw van rechts, in de zwarte jurk. (SHA)

Door de middenstand werd bijna alles geleverd ‘op de pof’. Uitstel van betaling kwam enorm veel voor. In de dorpsherberg werden de gemaakte kosten op ‘de lat’ geschreven. Het café nam in het dorpsleven een centrale plaats in. Men kon er niet alleen een borreltje drinken, vaak was er ook een kolfbaan en plaatselijke toneelverenigingen speelden er hun voorstellingen. Om drankmisbruik tegen te gaan moest een nieuwe caféhouder in sommige dorpen rond 1800 de eed afleggen tegenover de burgemeester dat klanten niet dronken zouden worden gevoerd.

Onschuldig veroordeeld

Uitvoeringen van toneel-, zang-, fanfare- en gymnastiekverenigingen namen in de dorpscultuur een belangrijke plaats in.

Aquarel van C. van der Molen van de Dorpsstraat in Noord-Scharwoude, omstreeks 1970 geschilderd. Links de Gruttersbrug naar het Noordereiland en in het midden café Centrum, nu de lunchroom van bakker Jonker. Voor de ruilverkaveling kwamen toeristen van de Alkmaarse kaasmarkt speciaal naar de Langedijk voor een boottocht over de pittoreske Voorburggracht, een sloot die parallel liep aan de Dorpsstraat. Met het dempen van de vele sloten in de Langedijk verdween dit schilderachtige beeld. (SLV)

West-Friese boeken
Hé, is dat Westfries?

Vierkant 2019
Nummer 2 (Juli)

West-Friesland
toen en nu
14.11 Verdwenen overhaal aan de Obdammerdijk

Ach Lieve Tijd
20: Twintig eeuwen Westfriezen Register