Archivering » Ach Lieve Tijd » Deel 5: Westfriezen en hun ziel en zaligheid » pagina 115

Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun ziel en zaligheid

Genoemd worden de afvallige oud-pastoor van Eenigenburg met zijn koster, de pastoor van Sint Maarten, de beide pastoors van Schagen, de pastoor van Barsingerhorn, die van Sint Pancras en van Nieuwe Niedorp, en de pastoors van Hauwert en van Twisk.

In Enkhuizen leidde pastoor Augustinus de Wolf de katholieke schuilkerk van St. Gommarus aan de Breedstraat tussen 1614 en 1655. (RCC)

Aan de eerste calvinistische Synode van Emden in oktober 1571 namen naast afgevaardigden van de clandestiene gemeenten in Amsterdam, Den Briel, Hoorn en Castricum ook de Westfriezen Johannis uit Twisk en Zithopeaus uit Schagen deel.

Kleine beeldenstorm

Enkele maanden later landden op 1 april 1572 de Watergeuzen in Den Briel. Eigenlijk was Enkhuizen hun doel geweest, maar door de wind waren ze afgedreven. De Westfriese havenstad koos daarop als eerste stad de zijde van Willem van Oranje in de strijd tegen de Spanjaarden.
Direct werd de Sint Pancraskerk ontdaan van alle roomse opschik. Meteen de volgende dag vond een gereformeerde godsdienstoefening plaats en wel in de open lucht op de Vismarkt, de huidige Kaasmarkt.
Andries Dirksz, oud-pastoor van de Pancratiuskerk, preekte over ‘het nieuwe licht der ware leer’.

Jan Dingenom was van 1615 tot 1646 de eerste pastoor in Westerblokker na de Reformatie. Schilderij van Salmon Koninck, een leerling van Rembrandt. (WFM)

Vele steden volgden het voorbeeld van Enkhuizen. Nog in 1572 greep in Hoorn een kleine groep calvinisten de macht. Zij verwijderden uit de Grote Kerk alles wat herinnerde aan de roomse eredienst. Orgelspel werd verboden.
Ook in Niedorp en omgeving kozen na 1572 velen voor de Hervorming. De vroegere pastoor keerde terug als gereformeerde predikant. Ook de pastoors van Zwaag, Spierdijk, Winkel, Opmeer, Grosthuizen, Sint Maarten, Sijbekarspel, Midwoud, Langedijk en Westerblokker stapten op de nieuwe leer over, maar daar verliep de opbouw van de gereformeerde gemeente langzamer.

Martelaren van Alkmaar

Alkmaar ging pas op 20 juni 1573 na lang aarzelen ‘over’. Terwijl Spaanse troepen de stad vanuit Haarlem bedreigden, trokken Sonoy – door Willem van Oranje tot gouverneur van West-Friesland benoemd – en zijn troepen Alkmaar binnen.

Op de plaats waar Claes Molenaer uit Hoorn in 1426 een Mariabeeld had zien zweven, werd een godshuis gebouwd, dat uitgroeide tot de Noorderkerk. Schilderij van A. Brouwer, 1898. (WFM)