Archivering » Ach Lieve Tijd » Deel 4: Westfriezen en hun steden » pagina 102

Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun steden

Na drie jaar bleek de minister van binnenlandse zaken bereid driekwart van de restauratie te betalen. De Oosterpoort werd definitief behouden toen Dirk van Akerlaken daar nog even 500 gulden bij deed.

Nieuwe mogelijkheden

De eind vorige eeuw aangelegde spoorverbindingen met steden als Alkmaar, Zaandam en Amsterdam versterkten de functie van Hoorn als centrumplaats van West-Friesland. Enkhuizen en Medemblik lagen te geïsoleerd om in dezelfde mate te profiteren van de verbeterde infrastructuur. Ooit hadden de beide steden een gunstige handelspositie aan de waterwegen, maar voor het verkeer over land lagen ze in een uithoek en dus te ver van de doorgaande routes. Medemblik beleefde tussen 1920 en 1930 een korte opleving door de aanleg van de Zuiderzeewerken. Hierbij werd de Wieringermeerpolder drooggelegd en sloot de Afsluitdijk de Zuiderzee af. De havens van Medemblik boden ruimte aan de werkschepen. Veel arbeiders kwamen in de stad wonen en vestigden zich er definitief. Binnen de stad en net buiten de stadssingels werden speciaal voor hen nieuwe huizen gebouwd. Een nieuwbouwwijk van enige omvang buiten de oude stad kreeg Medemblik pas in de jaren zestig.
Na 1900 trok Hoorn de stadssingels over. Net buiten de singels vonden de eerste voorzichtige uitbreidingen plaats. Hier werden vooral luxueuze villa's gebouwd. Pas na de Eerste Wereldoorlog kwamen er woonwijken rond de oude stad. In Enkhuizen werden vanaf de jaren twintig en dertig op kleine schaal nieuwe huizen gebouwd. Deze lagen echter allemaal nog binnen de stad. Pas na 1950 werd een deel van de polder Het Grootslag bestemd als nieuwe woonwijk.
Na 1950 veranderde er veel voor Hoorn. De stad werd aangewezen als groeikern. Nieuwe industrieën werden aangetrokken. De stad kon haar woongebied sterk uitbreiden. Meer en meer mensen vonden er werk en woonruimte. Veel forensen uit het zuidelijk deel van de provincie kwamen in Hoorn wonen. Grote uitbreidingsplannen werden voor de stad opgesteld. De nieuwe wijken waren ieder afzonderlijk groter dan de oude binnenstad. Ook Alkmaar werd aangewezen als groeikern. De stad werd uitgebreid met voorzieningen die voor geheel West-Friesland van belang waren. Schagen begon vanaf halverwege de jaren zestig te groeien. Van 5.000 inwoners in die tijd breidde Schagen zich uit tot 16.000 zielen in 1975. De laatste decennia hebben Alkmaar, Hoorn en Schagen zich ontwikkeld tot centrumplaatsen met veel regionale voorzieningen. Enkhuizen en Medemblik, minder centraal gelegen, profiteren van de sterk oplevende watersportrecreatie. De oude havens doen dienst als jachthavens, waar het 's zomers krioelt van de bootjes. De gedempte Pekelharinghaven in Medemblik is uitgegraven voor de pleziervaart. De stad is ook uitgegroeid tot centrum voor internationale zeilwedstrijden. Wat in de zeventiende eeuw thuishaven was van stoere walvisvaarders, is nu het domein van snelle zeilers.

Gebruikte afkortingen:

© 1999 Uitgeverij Waanders b.v., Zwolle
Druk: Waanders Drukkers, Zwolle
ISBN 90 400 1092 7

Deze aflevering is mede tot stand gekomen dankzij de financiële ondersteuning van Aannemersbedrijf De Leeuw bv te 't Zand.

Gedurende 500 jaar kwamen in Schagen elke week handelaren en boeren naar de stad om zaken te doen op de Markt. Rond de hervormde kerk vond het traditionele handjeklap plaats. Was de koop gesloten, dan kom men in een van de cafés de financiële zaken afwikkelen. Op de foto vieren diverse bezoekers en werklieden van de Schager markt een jubileum van Arie Langereis (in het midden met de tulpen) in café De Posthoorn. (N. Dekker-Loer, Schagen)