Bibliotheek » Ach Lieve Tijd - West-Friesland » Deel 1: Westfriezen en hun rijke verleden » pagina 20
Ook binnen West-Friesland ontstond beroering wanneer economische belangen op het spel stonden. Zo
wilde het bestuur van Stede Grootebroek voor zij handelsactiviteiten een eigen haven aanleggen. Dat
plan stuitte op protesten van Hoorn en Enkhuizen.
Het kaaspakhuis van Merz aan de Hoogzijde in Schagen. Op de voorgrond beoordeelt handelaar
Merz de kwaliteit van de geleverde kaas. (N. Dekker-Loer, Schagen)
Ondank het verzet werd in 1449 de Broekerhaven
aangelegd. Vooral de plattelandsbevolking maakte slechte tijden door. Het volk roerde zich nadat
verzoeken om belastingverlaging niet werden ingewilligd. Na een massaal protest in 1491 te Hoorn dat
op niets uitliep, braken er geregeld rellen uit. Een geïmproviseerd legertje boeren uit
West-Friesland en Kennemerland trok in 1493 gezamenlijk op, gewapend met bijlen, dorsvlegels en hooivorken.
Op hun schilden en banieren hadden ze kazen en broden geschilderd om aan te geven dat er gebrek was
aan het gewone dagelijkse voedsel. Deze rellen zijn dan ook bekend geworden als de opstand van het
Kaas- en Broodvolk. De boeren maakten echter geen schijn van kans toen het tot een treffen kwam met
het leger van de graaf.
In 1491 trokken boeren en burgers in Alkmaar op naar het huis van de rentmeester en belastinginner
van West-Friesland, Claes Corff van Boshuysen, woedend over een belastingverhoging. Het Kaas- en Broodvolk,
zoals de opstandelingen de geschiedenis in zijn gegaan, plunderde de woning in de Langestraat en sloeg
een van Corffs dienaren dood. Ets van J. Buijs uit 1785. (RANH)
In 1517 namen de Geldersen en Friezen wraak voor een nederlaag die zij enkele jaren eerder tegen de
Hollanders hadden geleden. Ook West-Friesland werd hiervan de dupe. De wraakactie stond onder leiding
van de beruchte Friese kaper ‘Grote Pier’. Een vloot van ongeveer 150 grote en kleine
schepen stak de Zuiderzee over en ging bij Wervershoof aan land. Medemblik werd ingenomen en zonder
mededogen platgebrand. Het kasteel bleef gespaard omdat, zoals een kroniekschrijver aantekende,
‘daer sij deur de kasteleyn Joost van Buyren vroomlijk (krachtig) uytgehouden werden’.
Dezelfde dag gingen Twisk en Opperdoes in vlammen op. Midwoud kwam er genadig af. Via de Zwaagdijk
ging de bende het Keern op. Hoorn liet men links liggen. De omwalling daar, zo wisten de krijgers,
was een te zware hindernis. Berkhout bleef echter niet gespaard. Een spoor van vernieling achterlatend
trok de ‘Zwarte Hoop’, zoals de horde werd genoemd, verder naar Alkmaar.
Enige tijd later diende zich een nieuw fenomeen in West-Friesland aan: de nieuwe protestantse leer van Luther en Calvijn drong tot de regio door. In juli 1566 werd de eerste zogeheten hagepreek in de Noordelijke Nederlanden gehouden, een heimelijke rede in de buitenlucht.
Het zijn vooral de vele oude boerdeijen in Twisk die ervoor zorgden dat het dorp in 1970
werd aangewezen als beschermd dorpsgezicht. Maar ook de uit de 14e eeuw stammende Nederlandse Hervormde
Kerk is dominant aanwezig. Dit bordje werd rond 1750 in China gemaakt.
(WFM)
Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.